42241

3. Rozwinięcie tematu.

Kodeks (wolumin - pod jedną oprawą kilka odrębnych tekstów) z klasztoru pw. Świętego Krzyża na Łysej Górze. A. Bruckner miał świadomość swojego znaleziska, opublikował kazania.

Artykuł Juliana Krzyżanowskiego O artyzmie .Kazań świętokrzyskich"zwraca uwagę na kunszt dzieła.

Po raz pierwszy kazania zostały opublikowane w roku 1891 przez Brucknera w Pracach Filologicznych Wydanie drugie, dokładniejsze, na podstawie fotografii zabytku, przygotował niemiecki sławista* Dielsw 1921 r. Trzecie najlepsze wydanie zabytku opracowali - J. Łoś i W. Semkowicz w 1934 r.

Najstarszy zabytek prozy polskiej (oprócz Bogurodzicy), zachowany we fragmentach na 18 skrawkach pergaminu zawiera zbiór sześciu kazań na uroczystości świętych, z których jedno zachowało się w całości • "Na dzień św. Katarzyny", a pięć w nierównych fragmentach. Są to kazania na dni: “św. Michała, św. Mikołaja, Bożego Narodzenia. Trzech Króli i Matki Boskiej Gromnicznej"

Pismo Kazań świętokrzyskich w całości pochodzi od jednej osoby - jest to pismo staranne z tendencją do pochyłości. Pod względem stylu charakter pisma nie pozostawia wątpliwości, źe jest to minuskula gotycka z XIV wieku Pismo nosi cechy raczej pierwszej niż drugiej połowy wieku XIV. nie jest jednak wykluczone, źe pisał je w drugiej połowie XIV w. człowiek starszy, który używał jeszcze pewnych cech graficznych, nabytych w młodości.

Autor stosuje w Kazaniach cztery sposoby skracania, które wykształciła sztuka pisarska średniowieczna. Są to mianowicie: - skracanie przez obcięcie wyrazu, gdzie pisarz pozostawia tylko początkowe litery, resztę opuszczając.

- kontrakcja czyli ściągnięcie wyrazu, z którego pisarz opuszcza środek, pozostawiając jego początek i koniec.

• skracanie za pomocą specjalnego znaku (cały bogaty system znaków znanych średniowieczu jest tutaj w pełni wykorzystany),_ - skracanie przez nadpisanie litery.

Kazanie to tekst jednorazowy. Wypowiadane jest tylko raz. Trudny do rozstrzygnięcia jest problem adresata kazań. Czasem jest w nich wiele zwrotów łacińskich (co sugerowałoby, źe adresatem była grupa wykształcona, łacina była niezrozumiała dla prostych ludzi),a czasem jest pisane tak prostymi i nieskomplikowanymi kompozycjami, że nie wiadomo, czy czasami nie były adresowane do ludu.