42680

Odkrycia zapoczątkowały okres drapieżnej ekspansji kolonialnej. Handel z morskiego przekształci! się w oceaniczny. Potęga miast włoskich i lianzeatyckie upadały na rzecz miast Portugalii i Hiszpanii: Kadyks, Lizbona. Sewilla. Antwerpia.

Cluny- poi XIV dyiićistia Ming obaliła dyn Juan a od 1625 dyn mandżurska do 1912

Chiny obok Indii były najbardziej zaludniony obszar świata. Chiny w 1710-116 mbi. W poi XIV w rodzima dynastia Ming obaliła mongolską Juan. W 2 poł panowania Ming 4 wydarzenia, jej świetność w X VI/X VII i upadek w poł XVII:

- wojna z Mongołami wojny z Japonią kontakty z Europejczykami

w dziejach wew. degeneracja władzy i powstanie cliłopskie zakończone katastrofą w 1644.

a)    1543 - potomek Czyngis-chana Dajan przywraca jedność Mongolii. Syn Altan dociera do bram Pekinu, pustoszy prowincje.

b)    Na wybrzeżu wojna z piratami chińsko 70%-japońskimi 30% o handel zamorski. Gen. Jap. łlidejosi 1590 najazd na Koreę. 200 tyś armia. Krwawa wojna. 1593 bitwa pod Phenianem - klęska Japońców.

c)    Zapędy kolonialne Portugalczyków, zajmują Makao. zaraz za nimi Hiszpanie. Holendrzy. Anglicy. E traktowali Chiny jako teren kolejnych kolonii, gwałty, grabieże.

d)    Despotyzm cesarski, faktyczna władza w rękacli klik dworskich, eunuchów (ok. 100 tyś. - trzęśli krajem - opanowali główne urzędy dworskie), wieś doprowadzona do ruiny, chłopom zaglądała śmierć głodowa. 1625 pow stanie, po krótkim panowaniu jej przywódcy Li-tzu-czenga wkracza dyn mandżurska, która panowała do 1912 roku. Rządy to ucisk -wprowadzili obowiązek noszenia warkoczy jako znak poddaństwa.

Chiny pokonały pod Amurem Rosję, pierwszy traktat z państwem E. 1692 - wprowadzono tolerancję dla clirześcijan.

Głównie wolni chłopi od XV w podatki w naturze zastępowane w pieniądzu. Później likwidacja drobnej własności ziemskiej. Wysoki poziom rzemiosła - rozwój gospodarki towar-pien. Słynna porcelana, tkaniny jedwabna i bawełniana oraz papier. Budownictwo okrętowe przewyższało E.

Japonia - Okres rozbicia feudalnego Wielka własność. Samuraj - drobna szlachta, 80% bez ziemi, zaciągali się jako najemnicy -żołnierze. bądź piraci. Feudałowie i samuraje żyli z poddanych-chłopów. zobowiązanych do renty. gł. w naturze do 50%. zobowiązani do posług. Niewielkie gospodarstwa - na rodzinę 1.2 ha.

3 hermetyczne grupy: szlachta-rycerstwo, mieszczaństwo: rzemieślnicy i kupcy oraz chłopi. Na czele stał dyktator wojskowy -szogun. od XVI znaczenie zmniejsza się. Władza cesarza bez większego znaczenia. w kraju rządziła wojskowa administracja feudalna. Zjednoczenia kraju dokonał łlidejosi - zwykły żołnierz z warstwy chłopskiej ok. 1587. Niepowodzeniem zakończyła się wojna z Chinami o Koreę. Ujednolicił system miar. rządził przy pomocy ministrów. Po jego śm. Tokugawa walczy z potomkami Hidejosiego, wygrywa 1600, rządy rodu Tokugawa do 1868, przeniósł stolicę z Osaki do Edo (Tokio).

Od 1543 pierwsze kontakty z E - Portugalczycy. Kontakty były korzystne, mogli urozmaicić swoje jednostajne menu. Zmiany w modzie. Przychylni dla chrz 1630 ochrzczono ok. 2 min. 3 Tokugawa prześladowania masowe, niemal wytępione. Edykt zakazujący wyjazdów zagranicznych i kontaktów handlowych. Wykorzystali to Holendrzy. Zerwane kontakty z Anglikami, Por. i Hisz. Partnerami w handlu zostali Chińczycy i Holendrzy. - polityka izolacji od 1631 - trwał do poł XIX w.

XIV-XV - rozkwit. XVI - wojny prywatne - rozbicie feudalne. XVII - izolacja.

Indie - Dorównywały liczebnie Glinom koń XVII w ok. 100-125 min. Wiele ras. 2 religie hinduizm i muzułmanizm.

Kolebka buddyzmu, ale w Indiach upadł. Od najazdu Timira (Tamerłmana) 1398 Indie rozbite polit. na wiele państewek.

Baber - potomek Dżyngis-chana i Tirnura (autor pamiętników) opanował Kabul (Afganistan), wezwany na pomoc do jednego z państewek wykorzystał i z niewielką dobrze uzbrojoną armią podbił i zjednoczył Indie 1527. Tzw. Państwo Wielkiego Mogoła. tj. turecko-muzułmańskie. Jego wnuk Abkar reformy:

zniósł dyskryminację Hindusów, dopuścił ich do urzędów, zwalczał niewolnictwo

zwalczał praktyki liinduskie: przedwczesne małżeństwa, samobójstwa wdów na stosach Po jego śm stopniowy upadek Dyn W Mogoła. Walki wew., przęśl rei. Upadek imperium, likwidacja przez Anglików w 1858. Sytuacja chłopów i rzemieślników pogarsza się w XVII (tak samo jak w E). Przestrzegana ściśle kastowość.

Penetrowane Indie przez Europ. Portugalczycy założyli kolonialne państwo z wicekrólem, opanowali miasta Goa. Malakkę i Moluki. Później Holendrzy, opanowali Cejlon 1650. Malakkę.

1639 pojawiają się Anglicy i Francuzi Kompania Wschodnioindyjska usadowiła się w Madrasie, a w 1661 Portugalczycy scedowali Bombaj, założyli Kalkutę 1690. W XVIII Anglicy zdobyli zdecydowaną przewagę a od poł XIX kraj całkowicie opanowali.

Wieki XVI i XVII to okres kontaktów handlowych, religijnych i politycznych. Unifikacja i podboje.

Afryka

Do XV nie isouały żadne kontakty ze śrd. i płn Afryką. choć leżała stosunkowo blisko E. Znajomość Afryki ograniczona do muz Egiptu i Maghrebu. Zróżnicowany poziom cywilizacyjny. Najbardziej rozwinięty Sudan Phi. Teren sibiej ekspansji kol.

Podbój .Ameryki

Dokonał tego element awanturniczy, uboga zrujnowana szlachta, mieszczanie, chłopi. Przewaga techniczna, wykorzystywanie plemion w grach polit. Amerindów dotykały nowe choroby, alkohol.

Podbój Mwksyku - śmiała wyprawa Cortesa 1519-1521 z 800 ludźmi. Uzbrojenie ikonie przerażały Indian. Po wylądowaniu Cortes (był odważny i śmiały aż do szaleństwa) - kazał spalić okręty. Zyskuje poparcie wrogów Azteków.

Ten oclili tłami - stolica. Monteziuna ogarnięty zabobonnym strachem nie zdobył się na kontrakcję. Przepowiednia. Wyparci ze stolicy, ale przy nowych posiłkach Indian wyparł drugich Indian. Opór Azteków trwał prawie do XX w.

2