43009

te łączą się z innymi cząsteczkami tlenu dając cząsteczki ozonu 02 +hv(fale <240)= 0+0 a 0+02= 03. Ozon nie odznacza się długa trwałością , jedna z jego głównych cech jest pochłanianie promieniowania słonecznego o długości fali powyżej 320 nm to właśnie promieniowanie powoduje rozpad ozonu na cząsteczkę tlenu i wolny atom tlenu 03+ hv( fale <320nm)= 02+0 a 03+0= 202 Emisja freonu i ozonu w stratosfcrze

-stratosferyczny ozon 03 pochłania promieniowanie UV ogranicza jego dopływ do powierzchni ziemi ale jednocześnie procest ten podnosi temperaturę tej części stratosfery gdzie występuje największa koncentracja 03

-emitowany do atmosfery związek chloru- freon CFCs przedostaje się do stratosfery gdzie pod wpływem promieniowania UV uwalniany jest chlor

-    wolny atom chloru porywa z ozonu 03 atom tlenu tworząc tlenek chloru CIO i redukując ozon do cząsteczki tlenu

-    kiedy tlenek chloru zderza się z innymi wolnymi atomami tlenu postaje cząsteczka tlenu a wolny chlor gotowy jest niszczyć kolejna cząsteczkę ozonu

-zmniejszanie ilości ozonu— wzrost promieniowania UV— niszczenie fitoplanktonu— ograniczony proces fotosyntezy i pochłaniania C02— wzrost efektu cieplarnianego— globalny wzrost temperatury Inne związki biorące udział w niszczeniu ozonu

-związki bromu- pochodzi w stratosferze głównie z przemysłowo wytwarzanych związków halonowych jego cykl jest analogiczny do cyklu chloru jednak niskie steżenie bromu w atmosferze mniej działa na ozon niż chlor . O wiele groźniejsze niszczenie ozonu ma miejsce przy sprzężonej clilorowo bromowej katalizie proces ten jest powodem 20 % utraty ozonu Br0+C10= BrCl+02, BrCl+hv= Br+G, Br+03=BiO+02, 01+03=00+02 -rodniki i zwizki azotu - tlenki azotu działaja na dwa różne sposoby w troposferze i dolnych partiach stratosfery wytwarzają ozon natomiast powyżej wysokości 20 km niszczą go, Gdy długość fali zawiera wię między 280-430 może zajść reakcja N02+hv= NO+O powstający wówczas tlenek azotu gwałtownie reaguje z ozonem rozbijając jego cząsteczki N0+03=N02+02

-    metan - zawarty w atmosferze metan przyczynia się do powstawania efektu szklarniowego, w dolnych warstwach stratosfery może on hamować destrukcje ozonu przez wiązanie chloru w kwas solny HC1

Skutki ocieplenia klimatu

-    wzrost temperatury najprawdopodobniej o 4 stopnie do 2100

-wzrost poziomu oceanu na 100 lat 10 cm zwiększa się zasięg luźnych pól lodowych są one znoszone

-    przy niskim zużyciu C02 temperatura może wzrosnąć o 3 stopnie w 2100 a poziom oceanu o 25 cm

-    przy wysokim zużuciu 6,5 stopnia i 110 cm

Zjawisko El Niny o -okresowe zmiany temperatury powierzchni morza w strefach tropikalnych , miasta oddziaływają termicznie na wzrost temperatury powietrza przez systemy grzewcze i kanalizacje, im miato większe tym trend temperatury większy Pustynnienie obszarów- mniejsza ilość opadów , Arktyka lodowce się nie powiększają mało śniegu, Sahel- na pł od sachary, południowa Europa- obszar śródziemnomorski aż do Alp, Południowa Azja- długie okresy suche mało deszczy deszcze monsunowe, Australia, centrum USA, Kanada

Człowiek w' środowisku polarnym

-1912- Amundsen biegun południowy Piri biegun północny

2