Rodzaje pytań:
- zamknięte - zawieraj:) gotowe odpowiedzi do wyboru, wyróżnia się alternatywy — umożliwia wybór jednej odpowiedzi z podanych oraz kafeterie - umożliwia wybór więcej niżjednej odpowiedzi;
- otwarte - umożliwiają swobodną wypowiedź respondentowi;
• półotwarte - oprócz odpowiedzi do wy boru umożliwiają respondentowi udzielenie
własnej odpow iedzi poprzez zaznaczenie ssariantu inny, inna, inne.......; wy różnią
się alternatywy - umożliwia wybór jednej odpowiedzi z podanych oraz kafeterie — umożliwia wybór więcej niżjednej odpowiedzi;
- specjalne: nitrujące - celem Jest dotarcie do respondentów zdolnych i skłonnych do udziału w badaniu; buforowe - relaksujące, stosowane |>o serii trudnych lub kłopotliwych pytań; sprawdzające - celem jest sprawdzenie pras: domów nowi respondenta, np. zadaje się kilkakrotnie pytanie dotyczące tej siniej kwestii w pewnych odstępach.
Zasady budowy pytań:
- treść pytania - należy zastanowić się, czy dane pytanie jest niezbędne i czy dostarcza potrzebnych danych oraz czy respondent będzie zdolny i skłonny dokładnie na nie odpowiedzieć; w celu dotarcia do osób zdolnych do udzielenie potrzebnych informacji stosuje się pytania filtrujące, a pytania kłopotliwe umieszcza się na końcu kwestionariusza wykorzystując zasadę zaangażow'ania i zainteresowania respondenta w badanie;
• formułowanie pytań - zdania powinny być jak najkrótsze i najprostsze, tzn sformułowane tak, aby wszyscy respondenci zrozumieli jej jednakowro; jednoznaczność pytań osiąga się przez zwrócenie szczególnej uwagi na dobór odpowiedniego słownictwa, sugestywność i emocjonalność w zdaniu, bezpośredniość i pośredniość pytań, jednoznaczność zbioru alternatyw oraz punkhi odniesienia; słownictwo powinno być dost9osowane do poziomu i rodzaju wykształcenia respondentów, a w przypadku grupy niejednorodnej do najniższego poziomu, unikać wyrazów specjalistycznych lub je objaśniać za pomocą ilustracji, pizykladów; należy unikać pytali sugerujących odpowiedź, zawierających sformułow ania zabarwione emocjonalnie (biedny, luksusowy - powodują automatyczna akceptacje lub jej brak); kwestionariusz powinien odpowiadać percepcji respondentów i mvzględniać ich poglądy na cechy poddane pomiarowi - układ odniesienia może wpłynąć na skłonność do udzielenia odpowiedzi;
- kolejność pytań - ustalana powinna być przy uwzględnieniu punktu widzenia respondenta, pytania powinny tworzyć logiczna całość i ich kolejność powinna ułatwiać respondentowi przechodzenie od jednego do drogiego pytania; stosuje się zasadę przechodzenia od pytań ogólnych do szczegółowych oraz zasadę wzbudzania zainteresowania i zaufania w celu wzmożenia skłonności do udzielania odpowiedzi na kolejne pytania, a także zasadę stopniowego wyczerpywania tematu, czyli kolejne pytania w logicznym ciągu przechodzą od jednego zagadnienia do drugiego - pytania kontrowersyjne zamieszcza się na końcu kwestionariusza;
- instrukcje kwestionariuszowe - wskazówki dla respondenta lub ankietera mformujące o sposobie udzielania odpowiedzi (np zaznacz odpowiedź krzyżykiem), wyjaśniające bliżej pytanie (juki jest przybliżony dochód w rodzinie), kierujące uwagą respondenta (zanim Pan/Pani odpowie na poniższe pytanie proszę ponownie pizejrzeć nasz list przew'odni wyjaśniający)
Wstępna lista pytań z wstępnie wyskalowanymi odpowiedziami są szkicem kwestionariusza -
jest to tzw kwestionariusz próbny, który poddawany jest sprawdzeniu w badaniu
pilotażowym przeprowadzonym na malej próbie np 20-30 osób w celu wyeliminowania
istniejących błędów.