Prawo - zespół norm wydanych przez państwo i których wykonywanie gwarantowane jest przymusem paiistwowym.
Obok norm prawnych występują w społeczeństwie inne normy: zwyczaje, moralność, normy religijne itp. Odróżnia je od prawa to. że nie zawsze są spisane, a za ich wykonaniem nie stoi przymus państwa.
Sankcje dzielą się na:
-Sankcje skupione - odnoszą się do zorganizowanego przez państwo działanie bezpośrednio na osobę popełniającą wykroczenie. Sankcje skupione mogą przyjąć formę karną, egzekucyjną i nieważności:
-Forma egzekucyjna - polega na wykonaniu (zmuszeniu) określonego zobowiązania
-Forma kama - dodatkowe obciążenia takie jak: pozbawienie praw publicznych, zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz zajmowama stanowiska, zakaz wykonywalna zawodu, obowiązek naprawienia szkody, świadczenie pieniężne, przepadek mierna, nawiązka, publiczne ogłoszenie wyroku
-Sankcje rozsiane - dezaprobata społeczeństwa wobec przestępstwa, może przyjąć formę bojkotu, potępienia czy pogardy.
Niektóre z norm postępowania mogą być tożsame z normami prawnymi.
Normy prawne - mogą występować jako normy usankcjonowane. Sąto normy, które w społeczeństwie dotąd egzysnijąjako normy poza prawne (moralne, zwyczajowe). Poszczególne normy prawne w ramach systemu prawa wynikając z przepisów prawnych.
Norma prawna to reguła postępowania, której treść ustala się poprzez „odkodowanie" przepisu prawnego. Każda norma przeważiue skonstruowana jest z 3 części:
-Hipotezy - która określa w jakiej sytuacji faktycznej norma ma zastosowanie -Dyspozycji - wskazanie jak należy się zachować w sytuacji określonej hipotezą
-Sankcji - wskazuje na postępowania organów państwa w sytuacji naruszenia dyspozycji związanej z hipotezą normy.
Przepis prawny - to jednostka redakcyjna szerszego tekstu prawnego będąca zdaniem w sensie gramatycznym (zapis literacki) Przepisem nazywamy elementarną część ustaw)’ lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc artykuł, paragraf, punkt, ustęp itd.
Sankcja - dolegliwość tego kto tue realizuje przykrości wynikającej z przestrzegania normy prawnej, przy czym dolegliwość jest większa od przykrości
Sankcje mogą mieć charakter:
-Kamy - kara śmierci, więżenie, ograniczenie praw i wolności obywatelskich, inne środki karne
-Administracyjny - które stosuje się, gdy adresat normy ma dokonać jakiejś czynności, a jej nie wykonuje (nakaz rozbiórki). Kary za to - grzywna w celu przymuszenia. wykonanie zastępcze na koszt skazanego -Pracowniczy - za niewykonanie obowiązków pracowniczych (pozbawienie premii grzywnę za nieprzestrzeganie BHP.
rozwiązanie umowy o pracę bez wy powiedzenia i z winy pracownika)
-Cywilny - najczęściej sankcje odszkodowania i nieważności (testament)