Notatek.pl
Bankowe instytucje finansowe przyjmujące depozyty mają prawo tworzenia pieniądza przy zastosowaniu formuły mnożnika kreacji pieniądza. Pozabankowe instytucje finansowe mogą jedynie obracać pieniądzem wyemitowanym przez bank centralny oraz pieniądzem kreowanym pizcz banki komercyjne.
W podmiotowym ujęciu zjawisk finansowych należy uwzględnić także wiele instytucji tworzących prawne, organizacyjne, kontrolne i nadzorcze wamnki nawiązywania stosunków finansowych w gospodarce i społeczeństwie Chodzi tutaj zwłaszcza o parlament (tworzy fundamenty gospodarki pieniężnej, działalności ubezpieczeniowej, powierniczej fiskalnej itd. uchwalając ustawy regulujące posługiwanie się pieniądzem przez podmioty), władze administracyjne (rząd. samorząd- tworzą przepisy wykonawcze do ustaw) szczególnie Ministerstwo Finansów (Wspólnie z BC ponosi odpowiedzialność za ogol zjawisk finansowych w kraju). Administracja posługuje się aparatem skarbowym (urzędy i izby skarbowe) W zakresie kontroli finansów zwłaszcza w sektorze publicznym szerokie uprawnienia posiada Najwyższa Izba Kontroli (NIK), samorządy kontrolują Regionalne Izby Obrachunkowe. Szerokie uprawnienia regulacyjne (nadzorcze) posiada Komisja Nadzoru finansowego.
W teorii finansów przez insty tucje finansowe rozumie się także kategorie i instrumenty finansowe takie jak: fundusz (in abstracto), podatek, kredyt, dhig publiczny'.
W ujęciu przedmiotowym
w ujęciu najbardziej ogólnym, w ramach stosunków finansowych można wyróżnić:
- transakcje
- transfery - pożyczki
Transakcja- zawrze występuje kontrświadczenie. Najczęstszy przykład kupno-sprzedaź.
Transfery- jednokierunkowe przepływy pieniądza- nie występuje bezpośrednie kontrświadczenie np. podatki, cła. opłaty (szerzej daniny publiczne)
Transfery warunkowa- kontrświadczenie występuje tylko w określonych okolicznościach np. dożycie wieku, choroba, wypadek przykłady: składki na ubezpieczenie (życiowe, społeczne, gospodarcze)
pożyczki- zaciągane u instytucji finansowych, podmiotów publicznych, osób piyw^tnych Ma zwrotny charakter oraz z reguły jest oprocentowana. Kredyt to szczególny rodzaj pożyczki
FINANSE W UJĘCIU INSTRUMENTALNYM
Zjawiska finansowe zawsze przyjmują konkretna postać, są nimi ceny. stopy procentowe, kursy walutowe, kredyty, podatki, itd. Pieniądz i kategorie pieniężne są wykorzystywane pizez konkretne podmioty do osiągnięcia konkretnych celów'. Cele tc mogą mieć różny charakter np. realny (zaspokojenie elementarnych potrzeb człowieka), finansowy (maksymalizacja przychodów, zysków, minimalizacja obciążeń podatkowych)
Finanse w ujęciu funduszowym:
Finanse musza przyjmować określoną formę organizacyjna, podstawowa forma jest FUNDUSZ.
Fundusz umożliwia gromadzenie i dysponowanie środkami pieniężnymi przez podmiot. Klasyfikacja funduszy w’cdług kiytcriinn:
Własności:
fundusze publiczne - fundusze piyw-atnc
zakresu:
fundusze makroekonomiczne fundusze mikroekonomiczne
2