5079

e/ etykę, czyli teorię moralności. Zajmuje się ona postępowaniem człowieka z uwagi na realizację dobra i zła. W jej obrębie prowadzi się zarówno badania opisowe, jak też rozważa się normy i ideały etyczne,

f/ estetykę, czyli teorię dotyczącą takich wartości jak piękno, wdzięk, urok, wzniosłość, komizm, brzydota itd. Analizowane są przedmioty będące nośnikami tych wartości, ich tworzenie, jak również odbiór, w którym dochodzi do przeżycia estetycznego,

g/ aksjologię, to jest wiedzę o wartościach. Zmierza ona do wyjaśnienia, czym są wartości, jak istnieją, w jakich warunkach są poznawane i realizowane, jakie są typy wartości i relacje zachodzące pomiędzy nimi, a w szczególności jaka jest hierarchia wartości.

Powstanie filozofii w starożytnej Grecji znajdowało teoretyczną podstawę w wierzeniach religijnych, umiejętnościach praktycznych i regułach życiowych. Filozofia podjęła i rozwinęła problemy postawione w ramach religijno - moralnych rozważań o sprawiedliwości i o duszy, oraz w ramach religijno - poznawczych mitów traktujących o powstaniu świata. Filozofia nawiązała także do umiejętności praktycznych które Grecy częściowo przejęli od ludów o starszej cywilizacji, a częściowo sami udanie rozwinęli. Grecy umieli mierzyć przestrzeń, uprawiać nawigację, prowadzić rachunki, leczy: itd., chociaż nie rozumieli istoty związków, których dotyczyły ich umiejętności. Ale w następstwie dysponowania takim materiałem musiało się pojawić dążenie do wytłumaczenia, dlaczego zachodzą określone zjawiska, a to oznaczało przetworzenie praktyki w teorię. Dużą rolę odegrały także reguły żydowe sformułowane pod koniec VII w. pne. przez Siedmiu Mędrców, dzięki którym Grecy przeszli mentalną transformację od społeczności łowiecko - pasterskiej do bardzo wysoko rozwiniętej cywilizacji i kultury ateńskiej. Sentencje sformułowane przez deszących się dużym autorytetem mędrców głosiły przekonania mające regulować życie społeczne z pożytkiem dla jednostek i dla zbiorowośd społecznych. Propagowali oni nowe wartości, eksponowali zwłaszcza umiar, rozsądek oraz wzgląd na drugiego człowieka i później etyka do tych zaleceń nawiązywała.

Pierwsze koncepcje filozoficzne pojawiły się w koloniach greckich około VII-VI w. pne. Początkowo rozpatrywano zagadnienia związane z powstaniem i naturą świata, dlatego etap ten nazywany jest filozofią przyrody. Przedstawiciele tego okresu bywają określani mianem naiwnych materialistów, pomimo że grecy nie posiadali jeszcze pojęcia materii. Byli oni przekonani o realnym istnieniu wyłącznie przyrody, charakteryzującej się materialnością, siłą, życiem i duszą. Myślicielem, który rozpoczął dociekania filozoficzne był Tales i Miletu usiłując wyjaśnić pochodzenie świata. Poszukując odpowiedzi na pytanie: co było na początku, jako pierwszy udzielił odpowiedzi niemitologicznej, to jest nieodwołującej się do udziału bóstw. Wskazując na wodę jako na pierwotny, podstawowy element z którego wyłoniła się

2