5285

Księga pierwsza

Sposoby osiągania szczęścia i rola dobra najwyższego: doskonałości, mzsądku i przyjemności

Człowiek, który na Delos wyjawił swoją myśl przed bogiem, zapisał na bramie świątyni Latony wiersze, rozróżniając w nich dobro, piękno i przyjemność, jako właściwości, które nie przynależą tej samej rzecz)':

Najpiękniejsze to, co najsprawiedliwsze, najlepsze zaś zdrowie, a ze wszystkich rzeczy najprzyjemniejszą jest osiągać cel pragnień ^{1 2}

Ale my się z nim nie zgadzamy. Szczęście bowiem, które jest ze wszystkich rzeczy najpiękniejsze i najlepsze, jest najprzyjemniejsze. Spośród wielu istniejących problemów te, które dotyczą poszczególnej sprawy i poszczególnej istot)' rzeczy, sprawiają kłopot i wymagają zbadania i jedne z nich zmierzają tylko do poznania, inne natomiast dotyczą sposobu zdobywania rzeczy i działania. A zatem te sprawy, które mają jedynie teoretyczny charakter", powinno się omówić przy nadarzającej się okazji³, o ile to odpowiada metodzie badań.

Najpierw natomiast powinniśmy zbadać, od czego zależy życie szczęśliwe i w jaki sposób można je osiągnąć; czy wszyscy, którzy zasługują na miano ludzi szczęśliwych, są szczęśliwi z natury, jak to jest na przykład z ludźmi małego i dużego wzrostu, i w przypadku ludzi różniących się kolorem skóry; czy przez naukę, jak gdyby szczęście zależało od jakiejś umiejętności praktycznej⁴; czy

1

W nieco zmienionej fonnie dyslych ten spotykamy u Teognisa w. 255, a również w Et. nik 1099 a 27. Cytowanego napisu nie udało się odnaleźć archeologom (por. Diels, Vors. 1,64, przyp 6).

2

" Na wstępie rozważań stawia Arystoteles pytanie: jakie miejsce zajmuje etyka, skoro wiedzę dzielimy na teoretyczną i praktyczną (por. Platon w Polityku 256 E, gdzie jest podobny podział) Nie otrzymujemy jednak jasnej odpowiedzi. Ale ponieważ odrzuca wiedzę teoretyczną, łatwo się domyślić, że zaliczają do wiedzy praktycznej.

3

^J Komentatorzy spierają się, czy uwaga odnosi się w ogóle do teoretycznych rozważań, niekoniecznie związanych z etyką (Et. eud. 1218 a), czy też Arystoteles odsyła czytelnika do rozdz. 6, w którym mowa jest o metodach, jakie powinno stosować się w etyce.

4

¹ Szczęście nie jest wiedzą, ale. jak wynika z dalszych rozważań (Et. eud. 1214 a 29), sprowadza się ono do umiejętności praktycznej. Ukazuje się zatem jako tiyyx\. Stąd też w tym miejscu występujące słowo emoTtjlui możemy tłumaczyć przez „umiejętność praktyczną".