5336

Prawo polskie przyjęło koncepcję drugą - darowizną jest przysporzeniem kosztem majątku darczyńcy !!!

Wynika stąd zarówno to, że obdarowany ma się przez świadczenie wzbogacić, jak też i to że wykonanie świadczenia przez darczyńcę musi spowodować zmniejszenie lub nie niepowiększenie się jego majątku. Jest to czynność jednostronnie zobowiązująca -obowiązek powstaje tylko po stronie darczyńcy. Zarówno po stronie darczyńcy jak i obdarowanego może wystąpić osoba fizyczna lub prawna.

Nie wszystkie bezpłatne przysporzenia są darowizną:

Art. 889. Nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

11 gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;

21 gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.

Adl) Są w kodeksie cywilnym umowy nazwane, w których jedna strona zobowiązuje się wobec drugiej spełnić jakieś nieodpłatne świadczenie np. użyczenie, pożyczka nieoprocentowana, renta nieodpłatna (choć art. 906. § 2.: do rent nieodpłatnych stosuje się przepisy o darowiźnie), bezpłatne przechowanie, nieodpłatne zlecenie;

Ad21 np. spadkobierca odrzuca spadek (skutki jakby prawa nie nabył); umowa o zrzeczenie się dziedziczenia.

Wątpliwości powstają przy kwalifikacji umów zawierających element częściowej odpłatności (tzw. negotium mixtum cum donatione). Określa się je często jako umowy mieszane. Wydaje się jednak, że chodzi tu albo o dwie równorzędne umowy sprzężone (darowizna i umowa sprzedaży), albo o jedną czynność odpłatną (np. sprzedaż po cenie niższej od rynkowej) bądź o darowiznę, jeżeli owa odpłatność nie jest uważana przez strony za element istotny.

Przedmiot darowizny:

Bezpłatne świadczenie może polegać na:

° przeniesieniu prawa (najczęściej) - zarówno w całości jak i w części praw np. części ułamkowej prawa własności;

° zwolnieniu z zobowiązania (jeżeli nie zastrzeżono w zamian innego świadczenia). Zawarcie umowy:

Forma: Zawarcie darowizny jest aktem formalnym

Art. 890. § 1. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

§ 2. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.

Ustawodawca zastrzegł wymóg formy aktu notarialnego tylko dla oświadczenia darczyńcy. Obdarowany może zatem złożyć oświadczenie woli w dowolnej formie - Pajor wskazuje, że nawet milczenie obdarowanego może być traktowane jako oświadczenie dorozumiane, skoro darowizna ma na celu jedynie korzyść majątkową dla obdarowanego. Oczywiście gdy przedmiotem darowizny będzie nieruchomość wymóg tej formy dotyczy też oświadczenia obdarowanego.

Zd. 2. 5 1. zawiera wyjątek od niemożności konwalidacji nieważnej czynności prawnej (tzw. darowizna rękodajna). Sama konwalidacja następuje w chwili gdy świadczenie będące przedmiotem darowizny zostaje spełnione. Chodzi w tym wypadku o obiektywny charakter spełnienia, tzn. że obiektywnie można przyjąć, że darowizna w tym momencie została wykonana. Szczególna forma pełni funkcję ochronną dla darczyńcy przed nieprzemyślanymi decyzjami, a po drugie to dowód, że była wola obdarowania. Ta forma przestaje być konieczna gdy dochodzi do aktu realnego, kiedy następuje wydanie