5357

Wykład 4.10.2004r.

POJĘCIE PRZESTĘPSTWA

Zostało ono w nauce prawa kaniego zdefiniowane na pocz. XX w. w dziele Berlinga-niemieckiego teoretyka prawa kaniego. Na pojęcie przestępstwa składają się trzy elementy:

1)    czyn człowieka- odpowiadający opisowi czynu zabronionego, który to opis zawarty jest w części szczególnej kk.

2)    sprzeczność czynu z porządkiem prawnym ( bezprawność ).

3)    zawinienie czynu ( wina jako konieczny element bytu przestępstwa).

PRZ ESTĘPSTWO to czyn człowieka opisany w ustawie, bezprawny i zabroniony.

By odnieść się do zachowania człowieka, by ustalić czy jest ono przestępstwem, zbadać należy, czy występują wszystkie trzy elementy. Np.

"Ona skradła mi serce"- sformułowane "skradła" może wskazywać, że zachowanie jest przestępstwem, ale muszą występować wszystkie 3 elementy.

Trzeba zajrzeć do opisu kradzieży zawartego w kk-

art. 278 §1: "Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą"- serce nie jest izeczą ruchomą, zatem czyn ten nie odpowiada ustawowemu opisowi kradzieży.

Ale kradzież samochodu- ktoś, kto kradnie samochód zachowuje się zgodnie z ustawowym opisem- zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą.

Musimy teraz zbadać drugi element- czy zabór samochodu jest sprzeczny z porządkiem prawnym?- nie jest przecież sprzeczne z prawem zabranie samochodu przez komornika wykonującego egzekucję.

Warunkiem trzecim bytu przestępstwa jest aby czyn sprawcy był zawiniony.

W sytuacji gdy podmiot mógł postąpić zgodnie z prawem a mimo to postąpił w sposób naruszający ustawowy zakaz

Można sobie wyobrazić sytuację, w której sprawca kradnie w sposób niezawiniony.

Jeżeli dziecko głodne i bezdomne sięga po kawałek chleba gwoli zaspokojenia uczucia głodu ( zabiera go w celu przywłaszczenia ), jego czyn jest sprzeczny z prawem- ale dziecku temu winy przypisać nie można, bo czy głodne dziecko mogło dochować posłuszeństwa prawu sięgając po kawałek chleba?

Wszystkie trzy elementy przestępstwa muszą wystąpić łącznie.!! 1! 1!! 1!

Trójelementowa definicja przestępstwa przyjmowana jest po dziś dzień. Jednakże obowiązujący w Polsce kk z 1997 przyjął pięcioelementową definicję przestępstwa, w oparciu o którą to teoretyczną konstrukcję, określono zasady odpowiedzialności karnej za przestępstwo.

Punktem wyjścia dla tworzenia podstaw dogmatycznych były rozważania Carla Bindinga-innego niemieckiego autora. W 1916 opublikował on dzieło pt "O normach i ich naruszaniu". Dzieło to zapoczątkowało nurt studiów nad pojęciem przestępstwa, który zaowocował zbudowaniem pięcioaspektowej definicji.

Binding powiedział, że kk niczego nie zakazuje ani nie nakazuje- to tylko zbiór NORM SANKCJONUJĄCYCH. Poza kk istnieją NORMY SANKCJONOWANE- istnieją niezależnie od tego, czy mają odpowiedniki w kk w postaci norm sankcjonujących. Będące wytworem ogólnoludzkiej kultury . Norma "nie zabijaj" istnieje poza kk i to ona zakazuje

2