Pojęcie asymetrii zostało wprowadzone przy omawianiu typów rozkładów. Dotyczy ono sposobu rozmieszczenia liczebności przy wartościach cechy. Oceniając asymetrię, zwracamy przede wszystkim uwagę na to, w jakim miejscu osi ()X znajduje się punkt skupienia obserwacji, czyli faktycznie obserwujemy, gdzie znajduje się dominanta. Jeżeli ta średnia mieści się w środku rozkładu, mamy do czynienia z rozkładem symetrycznym. Jeżeli natomiast zaobserwujemy przesunięcie dominanty w kierunku krańców rozkładu, wtedy rozkład jest asymetryczny, a im większe jest to przesunięcie, tym asymetria jest silniejsza. Jeżeli punkt skupienia znajduje się przy niskich wartościach cechy, mówimy o asymetrii dodatniej, jeżeli natomiast obserwacje wykazują tendencję do skupiania się przy wyższych wartościach cechy, rozkład ma asymetrię ujemną. Kierunek asymetrii można ocenić, obserwując liczebności w szeregu rozdzielczym; wyraźniej uwidacznia się on na wykresie krzywej liczebności lub wicloboku liczebności.
P2.20. Obserwowano grupę nowo zatrudnionych operatorek komputerów. Trzykrotnie zanotowano liczbę popełnionych pomyłek przy wpisywaniu dokumentów do komputera w ciągu dnia pracy:
A. w tydzień po rozpoczęciu pracy:
B. w miesiąc po rozpoczęciu pracy:
C. po półrocznej pracy.
Liczba błędów |
Liczba operatorek | ||
A |
B |
C | |
0-2 |
1 |
1 |
3 |
3- 4 |
1 |
2 |
5 |
5- 6 |
2 |
4 |
3 |
7- 8 |
3 |
5 |
2 |
9- 10 |
5 |
2 |
1 |
11-12 |
3 |
1 |
1 |
Razem |
13 |
15 |
15 |
Średnia arytm. ( .V ) |
8.0 |
6,53 |
4,9 |
Dominanta (D) |
9,5 |
7.25 |
3.5 |
Mediana (Mc) |
9.2 |
7.20 |
4.0 |
Rys. 2.5. Krzywe liczebności rozkładów błędów popełnianych przez operatorki
A. Bezpośrednio po zatrudnieniu w zespole dominowały osoby, które popełniały dużo błędów, dominanta w tym rozkładzie jest wyższa od średniej. Rozkład ten mą asymetrię ujemną.
B. Po miesiącu pracy najczęściej spotykana liczba błędów (dominanta) znalazła się w pobliżu środka rozkładu. Średnia arytmetyczna, dominanta i mediana różnią się między sobą nieznacznie. Rozkład jest zbliżony do symetrycznego.
C. Po pól roku pracy pojedyncze osoby popełniały dużo błędów, najwięcej operatorek znalazło się w przedziale 3-4. Skupienie obserwacji przesunęło się w kierunku początku rozkładu, o którym powiemy, że ma asymetrię dodatnią.
W szeregu symetrycznym liczebności są równomiernie rozłożone po obu stronach średniej arytmetycznej. W środku rozkładu znajdują się również dominanta i mediana. Relacja między średnimi jest następująca: ,v = Me = D.
89