6329

2

samorządzie szkolnym, świetlicy, domu kultury itp.) Czas wolny dzieci to czas, który może być przeznaczony na jego odpoczynek, rozrywkę i zaspokojenie osobistych zainteresowań."[13]

T. Wujek stwierdza "za czas wolny uczni należy uważać taki czas, który pozostaje mu po zaspokojeniu potrzeb organizmu, wypełnieniu obowiązków szkolnych i domowych, w którym może on wykonywać czynności według swego upodobania, związane z wypoczynkiem rozrywką i zaspokojeniem własnych zainteresowań."(21)

Czas wolny człowieka dorosłego, to coś zupełnie innego niż czas wolny dziecka.

Sytuacja społeczno - ekonomiczna dziecka jest inna niż dorosłego człowieka - bardzo się różni.

Dziecko cechuje brak doświadczeń życiowych i niedojrzałość psychiczna, co uzależnia je od dorosłych (rodziców, wychowawców).

Dzieci i młodzież nie mogą same organizować wolnego czasu według własnej woli. ponieważ za swoje działanie ponoszą ograniczoną odpowiedzialność prawną, lub nie ponoszą jej w ogóle. Czas wolny dziecka musi podlegać w bardzo dużym stopniu pewnym rygorom i racjom ustalonym przez dorosłych.

Jak już wspominałam czas ludzi dorosłych różni się od czasu wolnego dzieci, czas wolny od nauki nie jest równoznaczny z czasem wolnym od pracy ludzi dorosłych. Młodzież w czasie wolnym podejmuje mniej ról społecznych, są mniej odpowiedzialne, mniej poważnie traktowane.

Wybór czasu wolnego przez młodzież podlega wielu restrykcjom co wynika z zależności materialnej od dorosłych.

Dzieci i młodzież są też zalezne od rad i zaleceń starszych. Mają większą wolność od ograniczeń społecznych i nakazów i mniejszą niezależność w podejmowaniu decyzji. Nawet zabawa to odpowiedzialny wybór formy spędzania czasu wolnego.

Cz. Skudlik uważa, ze czas wolny dzieci i młodzieży jest związany z grupą jakościowo inną od dorosłych. Organizatorzy czasu wolnego mają dwa zadania

-    stwarzania możliwości wypoczynku rozrywki, rozwoju:

-    ukierunkowanie potrzeb i ukształtowanie nawyków właściwego spędzania czasu wolnego.

Brak własnych doświadczeń warunkuje me zawsze prawidłowy wybór między tym co dobre, a co złe -potrzeby dzieci nie są często akceptowane przez dorosłych. Rytm pracy i odpoczynku są inne. Różnicą jest też odmienność tendencji przyszłościowych, u dorosłych czas wolny będzie dłuższy - gdy czas pracy krótszy. Aby czas nauki dzieci i młodzieży uległ skróceniu ilość zajęć obowiązkowych musi wzrastać. [13]

Czas wolny dzieci i młodzieży występuje w 3 podstawowych kategoriach:

1.    czas dyspozycyjny np.: czas wolny w pracach społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w domu rodzinnym;

2.    czas na wpół wolny np.: udział w pracach społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w domu rodzinnym;

3. wczasowanie np.: spędzanie czasu wolnego na koloniach, zimowiskach, w innych placówkach wczasowych.

Czas wolny według Czajkowskiego rozpatrujemy w czterech aspektach, czyniących go zjawiskiem o charakterze społecznym, nadając mu właściwości środka wychowawczego.

Aspekty czasu wolnego: socjologiczno-ekonomiczny; higieniczno-zdrowotny; pedagogiczny i psychologiczny. (3) 1. Aspekt socjologiczno - ekonomiczny: czas wolny ułatwia kontakty i przeżycia społeczne. W dziecku budzą się potrzeby współdziałania z innymi, organizowania wspólnej zabawy i wypoczynku. Trzeba rezygnować z postaw egocentrycznych na rzecz wspólnego działania, poświęcenia, radości i wspólnych zainteresowań.

Dziecko czasu wolnego nie powinno spędzać w samotności, co przeciwdziała uspołecznieniu; uniemożliwiałoby to porównania własnego postępowania, własnych czynów z postępowaniem i czynami innych.