6489

2

Każdy kraj powinien mieć określony system kształcenia, związany z infrastrukturą ekonomiczną i socjalną danego państwa. Uczeni niemieccy podjęli próbę opisania i porównania różnych modeli edukacyjnych. Wyróżnili trzy modele systemów kształcenia zawodowego.

2. MODEL EDUKACJI ZAWODOWEJ, ZWANY RYNKOWYM.

Model pierwszy, zwany inaczej „tynkowym” funkcjonuje w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Japonii. Jego cechą charakterystyczną jest to, że państwo nie ingeruje w regulowanie edukacji zawodowej.

„Cechami charakterystycznymi tego modelu przygotowania są:

1.    Ilościowe związki wzajemne między zapotrzebowaniem na wykwalifikowanych pracowników a ich przygotowaniem reguluje się automatycznie poprzez „uczniowski rynek pracy”;

2.    Rodzaj i jakość przygotowania zawodowego są regulowane wyłącznie przez przypuszczalne zapotrzebowanie zakładów pracy;

3.    mechanizm rynkowy kwalifikacji zawodowych najlepiej funkcjonuje, jeżeli przypuszczalni „odbiorcy wykwalifikowanych pracowników” są sami nosicielami kształcenia i sprawują nad nimi kontrolę;

4.    Edukację finansuje „odbiorca wykwalifikowanych pracowników” i to może oznaczać, że będzie on dążył do obniżenia w sposób maksymalny kosztów kształcenia.

To właśnie jest główną wadą danego modelu kształcenia.

Przygotowanie zawodowe odbywa się z reguły w warunkach przedsiębiorstwa, w których poziom pedagogiczny pozostawia wiele do życzenia”.¹

Systemy edukacji zawodowej w wymienionych krajach różnią się zasadniczo. Ogólnie jednak są bliskie, ponieważ system edukacji zawodowej nie ma ścisłych związków z systemem kształcenia ogólnego.

2.1. Szkolnictwo zawodowe w Wielkiej Brytanii.

W Wielkiej Brytanii powołana przez Ministerstwo Edukacji i Zatrudnienia organizacja NCVQ (Narodowa Rada ds. Kwalifikacji Zawodowych), jako pierwsza organizacja na świecie, stworzyła system kwalifikacji zawodowych. Jego celem jest modernizacja i rozszerzenie kształcenia zawodowego, a także podniesienie poziomu kwalifikacji robotników. Można zatem zdobywać kwalifikacje zawodowe przed podjęciem pracy, jak i w trakcie jej trwania. Nieistotny jest wiek i wcześniejsze przygotowanie.

NCVQ swoim zasięgiem obejmuje: Anglię, Walię i Irlandię Północną. W Szkocji działa lokalny odpowiednik tej organizacji SCVQ.

Po ukończeniu szkoły średniej uczniowie mogą wybrać szkołę kończącą się egzaminem dojrzałości lub kształcenie zawodowe, tzw. GNVQ, zawodowe specjalistyczne NVQ albo rozpocząć pracę.

Organizacje współpracujące z NCVQ określają umiejętności dobrego pracownika oraz sprawują kontrolę jakości kształcenia.

Na kwalifikacje zawodowe składają się wiedza i umiejętności faktycznie potrzebne do wykonywania danego zawodu oraz certyfikat potwierdzający, że dana osoba została oceniona jako kompetentna do wykonywania określonej pracy.²

Zadania reformy brytyjskiego systemu kwalifikacji:

1

1. A. Iwliewa: Możliwości wykorzystania synergicznej analizy w edukacji zawodowej (w:)Teoretyczno-metodyczne problemy rozwoju kształcenia zawodowego (red.)

H. Bednarczyk ITE, Radom 1995, s. 74.

2

A. Mikina: Kształcenie zawodowe w Wielkiej Brytanii cz. I, „Szkoła Zawodowa" 1996, nr 6, s. 35.