6515

podróże przez Alpy z Francji do Włoch, później znad Lemanu do Paiyża, czy ciągłe, wiodące w różnych kierunkach wędrówki po kantonach 1) Szwajcarii. Najważniejszym wydarzeniem lat młodzieńczych (1728 - 1740) było znalezienie stałego punktu oparcia i odniesienia w domu i osobie pani Warrens, w Annecy i Czambery. Piękna i prawie trzydziestoletnia konwertytka opiekująca się protestantami pragnącymi przejść na katolicyzm, przyjęła bezdomnego szesnastoletniego uciekiniera z Genewy, skierowała go do domu rekolekcyjnego w Turynie (gdzie Jan Jakub wyrzekł się kalwinizmu). Później został lokajem w arystokratycznej rodzinie włoskiej. Po śmierci chlebodawczym i różnych przygodach w wędrówce powrócił do pani Warrens, by być przez nią umieszczonym w seminarium duchownym. Usunięto go stamtąd jako niezdolnego. Przebywał wtedy jakiś czas w Lozannie, Neuf Chatel, Fryburgu i Bemie. W roku 1732 odbył dwutygodniową wędrówkę pieszą do Paryża, który go rozczarował. Po tej podróży powrócił znów do pani Warrens, zostając tam czymś w rodzaju rezydenta i podejmując się różnych zajęć (pracy biurowej, muzyki).

W tym okresie liczy się przede wszystkim dojrzewanie naiwnego chłopca i zdobycie poważnego bagażu intelektualnego dzięki samodzielnemu wysiłkowi podczas ostatnich lat, które spędził w wiejskim domu pani Warrens, w Charmettes.

W 1737 roku odwiedził znowu Genewę, po czym uczył się w Montpellier. Był guwernerem w Lyonie w rodzinie pana de Mably, wtedy też po raz pierwszy miał do czynienia z psycliiką dziecka, uczył się zmagania z jej zagadkami.

Kolejny okres w życiu Rousseau to lata „światowe” (1740 - 1750). W roku 1741 wyruszył „na stałe” do Paryża, skąd został przydzielony na służbę do ambasady w Wenecji (1743r.). Jednak wskutek sporu z posłem opuścił ambasadę w 1744 roku i przez Szwajcarię powrócił do Paryża. Tu oddał się pracy muzycznej, otrzymując protekcję muzyczną Rameau 2) a polityczną Richelieugo 3). Od roku 1745 Jan Jakub, już zaprzyjaźniony z Diderotem 4) i Grimmem, związał swe życie z biedną szwaczką, Teresą LaVasseur, obciążającą go koniecznością utrzymywania jej rodziny. Pięcioro dzieci pochodzących z tego związku oddał kolejno do domu podrzutków nie chcąc, aby znosiły nędzę wobec nieustalonej pozycji ojca i dostały się pod wpływ nieuczciwej rodziny matki. Mieszkał w tym czasie stale w Paryżu albo pod Paryżem.

Do roku 1749 Rousseau znany był jako kompozytor muzyczny. Przed rozpoczęciem pracy pisarskiej miał już Rousseau stosunki osobiste wśród grupy encyklopedystów i ulegał ich wpływowi, a z lektury ich dzieł zaznajomił się ze wszystkimi nowymi kierunkami literatury. Był on im znany nie tylko jako muzyk tworzący, czy próbujący stworzyć nowe zasady tecliniki muzycznej, ale jako badacz zainteresowany polityką.

Okres twórczości literackiej J.J.Rousseau jest krótki: obejmuje zaledwie dziesięciolecie od roku 1750 do 1760 (1762). Zaczyna się od świetnej nagrody akademii w Dijon za Rozprawę o naukach i sztukach 5), kończy potępieniem i symbolicznym spaleniem Emila i Umowy