2
- Prezes RM oraz członkowie RM - odpowiadają za delikt konstytucyjny i za pospolite przestępstwo popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem;
- Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, posłowie i senatorowie - ponoszą odpowiedzialność za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego albo za nabywanie tego majątku.
Zakres przedmiotowy tej odpowiedzialności to naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie urzędowania.
Chodzi tu o czyny wykazujące:
- naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- mające zawiniony charakter,
- popełnione przez osoby w zakresie swego urzędowania,
- nie stanowiące przestępstwo.
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej.
Procedura, w której realizowana jest odpowiedzialność konstytucyjna, obejmuje 5 zasadniczych stadiów:
1) zgłoszenie wstępnego wniosku,
2) postępowanie w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej,
3) postawienie w stan oskarżenia,
4) rozpoznanie sprawy przez TS w I instancji
5) rozpoznanie sprawy przez TS w II instancji.
Procedura ta jest inna w stosunku do Prezydenta, a inna w stosunku do pozostałych osób, o których mowa w art. 198. (Decyzja o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia należy do Zgromadzenia Narodowego, a pozostałych osób do Sejmu.)
Trzy pierwsze stadia postępowania rozgrywają się w Parlamencie.
Wstępny wniosek - jest to inicjatywa zobowiązująca Sejm (Zgromadzenie Narodowe) do rozpatrzenia - w sformalizowanej procedurze - zasadności postawienia osoby w stan oskarżenia w oparciu o sformułowane we wniosku zarzuty.
Kompletność wniosku bada Marszałek Sejmu, który może go zwrócić wnioskodawcy w celu uzupełnienia.
Wniosek wstępny musi więc zawierać uzasadnienie, wskazywać osobę mającą podlegać odpowiedzialności, określać zajmowane przez nią stanowisko oraz zarzut wraz ze wskazaniem przepisów Konstyt. lub ustawy, które zostały naruszone.
Wniosek prawidłowo zgłoszony jest kierowany przez Marszalka Sejmu do Sejmowej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.
Postępowanie w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej - w postępowaniu przed komisją stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Postępowania Karnego. Przewodniczący daje możliwość osobie postawionej w stan oskarż4enia, złożenie pisemnych wyjaśnień i środków dowodowych.