9402139841

i naprawę DNA oraz odpowiedzialnego za utrzymanie prawidłowej struktury telomerów). Komórki pobrane od osób z HGPS mają mniejszy potencjał replikacyjny, posiadają krótsze telomery oraz większy poziom uszkodzeń DNA. Jest to bezpośredni dowód na to, że uszkodzenia DNA nie tylko są odpowiedzialne za starzenie komórkowe, ale i za fenotyp starzenia organizmu.

STARZENIE KOMÓRKOWE A CHOROBY WIEKU PODESZŁEGO

Wraz z wiekiem spada nie tylko kondycja organizmu, sprawność fizyczna czy zdolności poznawcze. Starzenie wiąże się również ze zwiększoną zapadalnością na, tak zwane, choroby związane z wiekiem. Częstotliwość pojawiania się takich chorób ściśle koreluje z wiekiem. O ile pewne cechy pojawiają się u wszystkich osób starszych, o tyle choroby wieku podeszłego dotykają tylko niektórych. Często też jedna osoba cierpi na więcej niż jedną chorobę wieku podeszłego. Uniwersalnymi cechami korelującymi z wiekiem są: upośledzenie gojenia ran, słaba odporność, upośledzenie słuchu i wzroku, osteoporoza, sarkopenia (związany z wiekiem zanik mięśni szkieletowych), siwienie i zmniejszenie elastyczności skóry. Do chorób związanych z wiekiem zaliczamy: zmiany neurodegeneracyjne takie jak choroba Alzheimera (AD, ang. Alzheimer disease) i Parkinsona (PD, ang. Parkinson disease), zaćma, jaskra, choroby układu krążenia (miażdżyca, nadciśnienie), przewlekła obturacyjna choroba płuc (COPD, ang. chronię obluratioe pulmonary disease), idiopatyczne włóknienie płuc (IPF, ang. idiopatic pulmonary fibrosis) oraz cukrzyca typu II. Wraz z wiekiem rośnie również zapadalność na pewne typy nowotworów. Do obniżenia kondycji w

UNIWERSALNE CECHY STARZENIA

CHOROBY ZWIĄZANE Z WIEKIEM

Postępy Biochemii 60 (2) 2014

tym przypadku przyczyniają się również skutki terapii przeciwnowotworowej (Ryc. 5) [60].

Istnieje sporo danych pokazujących powiązanie starzenia komórkowego z różnymi schorzeniami wieku podeszłego. Najwięcej informacji można znaleźć na temat chorób układu krwionośnego (CVD, ang. cardiooascular diseases). Częstotliwość pojawiania się chorób układu sercowo-naczyniowego wzrasta gwałtownie po 55. roku życia [61]. Do najczęściej obserwowanych należą miażdżyca i nadciśnienie. Miażdżycy towarzyszy stan zapalny i podwyższony poziom wolnych rodników. Z wiekiem dochodzi do tworzenia się w naczyniach płytek miażdżycowych, które zmniejszają światło naczyń, co prowadzi do wzrostu ciśnienia, większego obciążenia serca i może powodować nawet zatkanie naczyń. Ma to miejsce, gdy płytka odrywa się od ściany naczynia i zatyka całkowicie jego światło. Jest to przyczyną zawałów i udarów. W płytce miażdżycowej znajdowane są komórki zarówno układu krwionośnego tj. zmienione w komórki pianko-wate makrofagi, jak również komórki budujące naczynia, czyli komórki mięśni gładkich i śródbłonka (Ryc. 6). Wyizolowane z płytek miażdżycowych komórki posiadają wiele cech komórek starych. Zaobserwowano w nich wysoki poziom SA-p-gal, inhibitorów cyklu komórkowego pl6 i p21 oraz zwiększoną liczbę uszkodzeń DNA [62]. Komórki te posiadają również krótsze telomery oraz zmniejszony potencjał podziałowy [63-65]. Za zmiany w naczyniach odpowiedzialna jest angiotensyna II, hormon peptydowy regulujący ciśnienie krwi, homeostazę wod-no-elektrolitową oraz wydzielanie innych hormonów. Wykazano, że jej obecność powoduje podniesienie poziomu reaktywnych form tlenu (RFT), co sprzyja utrzymywaniu się chronicznego stanu zapalnego poprzez zwiększoną produkcję cytokin prozapalnych. To niekorzystnie oddziałuje na komórki śródbłonka i mięśni gładkich

prawidłowy przepływ krwi    poprzeczny

dżycy: komórki mięśni gładkich naczyń krwionośnych (VSMC, ang. wscularsmó-piankowalc, a także szczątki komórek, tłuszcz oraz wapń.

153