7103

nie ma znaczenia na podstawie, jakiego tytułu jest ono wykonywane, może być także prowadzone bez takiego tytułu. Przez pojęcie przedsiębiorstwa użyte w art. 435 k.c. należy rozumieć zgodnie z art. 55¹ k.c. zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie odnajdujemy w Kodeksie cywilnym definicji zakładu, jednak należy stwierdzić, iż jest to jednostka organizacyjna przeznaczona do innych celów, niekoniecznie gospodarczych. Ową odpowiedzialność ustawodawca rozszerza na przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami, wskazać tu można przykładowo warsztat rzemieślniczy produkujący proch strzelniczy.^{1 2}

III. Przesłanki odpowiedzialności, ciężar dowodu

Przesłanki odpowiedzialności są następujące:

•    ruch przedsiębiorstwa lub zakładu,

•    szkoda,

•    związek przyczynowy pomiędzy ruchem a szkodą

Ciężar dowodu obciąża poszkodowanego, nie musi on jednak wykazywać konkretnej przyczyny powodującej szkodę.*

Za ruch przedsiębiorstwa lub zakładu należy uznać każdą działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładu, a nie tylko taką, która jest bezpośrednio związana z działaniem sił przyrody i która stanowi następstwo ich działania (np. poślizgnięcie się pasażera na oblodzonym peronie, mimo że pociągu nie ma na stacji).³

Szkoda powstaje bez względu na winę prowadzącego przedsiębiorstwo (zakład), a także bez względu na to, czy nastąpiła w warunkach zachowania bezprawnego. Nie będzie jej eliminowała działalność zgodna z określonymi prawnie wymaganiami (np. dopuszczalny prawnie stopień emisji w atmosferę substancji trujących).⁴

Szkoda musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z ruchem przedsiębiorstwa, warto jedna zaznaczyć, iż nie istnieje domniemanie występowania tego związku. Odmienne stanowisko prezentuje B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, według której istnieje domniemanie związku przyczynowego, a jego obalenie następuje przez dowód wystąpienia okoliczności egzoneracyjnych. Nie jest konieczne, aby szkoda była

1

   W. Dubis, (w.) Kodeks cywilny komentarz, redaktor E. Gniewek, wyd. Z Warszawa 2006. s. 728 i 729.

2

   M. Safian, [w:] Kodeks cywilny Komentarz, redaktor K. Pietrzykowski, wyd. 5. Warszawa 2008. s. 1373.

3

^J G. Bienek. [w:J, Komentarz do Kodeksu cywilnego, wyd. 9. Warszawa 2009. s. 482.

4

* M. Safian, op.cit., s. 1373 i 1374.