7786

•    jest zobowiązany do uporządkowanego składowania odpadów, jeśli nie da się ich zlikwidować ani wykorzystać gospodarczo.

Zgodnie z ustawą kompetencyjną do obowiązków gminy należy zapewnienie warunków niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami oraz dbanie o utrzymanie porządku i czystości.

W szczególności gmina zobowiązana jest do:

•    uwzględniania w projektach planów zagospodarowania przestrzennego zadań w zakresie ochrony środowiska przed odpadami i innymi zanieczyszczeniami oraz utrzymania porządku i czystości,

•    zapewnienia przy wykorzystaniu, transporcie, unieszkodliwianiu oraz gromadzeniu odpadów i innych zanieczyszczeń ochrony powierzchni ziemi, wód i powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem,

•    zapewnienia budowy składowisk odpadów komunalnych, urządzeń kanalizacyjnych i komunalnych oczyszczalni ścieków oraz urządzeń do unieszkodliwiania odpadów, jak też prawidłowej eksploatacji tych urządzeń,

•    określenia zadań komunalnych przedsiębiorstw oczyszczania i zapewnienie wykonywania obowiązków przez te jednostki organizacyjne,

•    ustalenie częstotliwości, zasad i sposobu usuwania odpadów i innych zanieczyszczeń z terenu nieruchomości, ulic i placów i innych dróg publicznych w miastach i wsiach o zwartej zabudowie,

• inicjowanie i organizowanie    powszechnej zbiórki odpadów, zwłaszcza pokonsumpcyjnych, w celu gospodarczego ich wykorzystania.

W pierwszych latach działalności gmin samorządowych problemy gospodarki odpadami komunalnymi nie były na ogół zaliczane do działań priorytetowych. W efekcie gospodarka odpadami polegała zwykle na prostej kontynuacji istniejących wcześniej sposobów ich usuwania i unieszkodliwiania. Niedostateczne wyposażenie, zła eksploatacja, bardzo często niewłaściwa lokalizacja wysypiska komunalnego, brak strefy ochrony sanitarnej i zieleni izolacyjnej wokół nich, to podstawowe problemy i jednocześnie źródła zagrożeń dla środowiska i człowieka, stanowiące niejednokrotnie przyczynę uzasadnionych protestów ludności. Znaczna część wysypisk odpadów komunalnych w Polsce została usankcjonowana prawnie jedynie z uwagi na ogromną masę odpadów na nich zgromadzonych oraz na ogólnie trudną sytuację w gospodarce odpadami komunalnymi. W związku z faktem, że w większości miast i gmin nie istnieje system selektywnej zbiórki odpadów, wysypiska te wypełniają się bardzo szybko, a trafiająca na nie frakcja organiczna oraz odpady toksyczne i niejednokrotnie przemysłowe sprawia, że obiekty te są źródłem emisji drobnoustrojów (w tym chorobotwórczych), zarodników grzybów, biogazu, pyłów i toksycznych odcieków, co decyduje o ich uciążliwości.

Odpady komunalne - wyzwanie nie tylko ekologiczne

Pomimo pełnej już świadomości ekologicznej co do skutków obecnie powszechnie stosowanych systemów gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce zmiany w tym zakresie następują jednak niezwykle opornie. Jednym z zasadniczych elementów, który może nadać gwałtowniejszego przyspieszenia w zmienianiu tej sytuacji jest proces dostosowywania polskiego prawa do prawodawstwa Unii Europejskiej i aspiracje Polski do szybkiego wejścia do Wspólnoty Europejskiej.

Dyrektywa Rady 75/442/EEC w sprawie odpadów, zmieniona dyrektywą Rady 91/156/EEC, określa ramy prawne dla gospodarki odpadami w Unii Europejskiej [4]. Dyrektywa ta nakłada na państwa członkowskie wymóg zapewnienia odzysku lub usuwania odpadów w sposób nie zagrażający życiu ludzkiemu i nie powodujący szkód w środowisku. Państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzenia zakazu wyrzucania i zwałowania odpadów oraz zakazu funkcjonowania niekontrolowanych wysypisk odpadów. Dyrektywa ustanawia hierarchię zasad dotyczących odpadów:

1.    Państwa członkowskie mają obowiązek zapobiegać tworzeniu się lub ograniczać ilość odpadów i ich szkodliwość.

2.    Jeżeli działania wymienione w pkt.l nie są możliwe, państwa członkowskie powinny propagować odzysk odpadów poprzez takie działania, jak recykling.