b2) konsens jest warunkiem koniecznym rządów opinii publicznej: jeśli nie ma jedności co do reguł gry -wojna domowa może pukać do drzwi! Musimy mieć zgodę, że władza jest prawomocna -gwarantuje przestrzeń dla b3);
b3) konsens w znaczeniu możliwości jego zmiany, przekształcania i dochodzenia do niego /jest dynamiczny/.
Pluralistyczny konsens da się pogodzić z dobrem państwa: swobodnie wyrażana opinia publiczna powinna być krytyczna i dynamiczna /nie może wyrażać się tylko raz na 4 lata/ -» opinia publiczna jest w ciągłym stawaniu się — wszelkie statyczne ujęcie swobodnej opinii publicznej jest złe - nie może być stabilizacji:
Opinia publiczna jest nieustającym procesem dochodzenia do konsensu - i nieustanna konfrontacja przeciwnych sądów.
Przy swobodnej opinii publicznej chodzi o możliwość zmian /zgody/, w ten sposób rozumiana opinia publiczna res publica może być wspólnym obiektem troski i wspólnym dziełem.
Gdybyśmy tylko akceptowali - byłby to twór troski, ale nie dzieło.
Narządy którymi artykułuje się swobodną opinią publiczną:
-» Rozróżnienia: opinia publiczna może być
—► uformowana przez lud -* opinia ta jest pochodną policentrycznego /zdecentralizowanego/ ukształtowania środków przekazu i ich konkurencyjnego oddziaływania, tzn. środki przekazu informacji muszą ze sobą konkurować: rozmaite źródła tworzenia się opinii publicznej muszą mieć rzeczywisty wpływ na wybór tych środków i dostęp do nich. źródła to:
- osoby dobrze poinformowane, będące przywódcami opinii publicznej na szczeblu lokalnym /w rodzinie, u znajomych, w wiosce, w środowisku w którym się obracamy/;
- grupy ideowe, które pojawiają się w ośrodkach edukacyjnych, tudzież grupy pojawiające się w środkach masowego przekazu /grupy odniesienia - środowiska naukowe, akademickie, lekarskie, itp./
- elity polityczne;
- elity gospodarcze;
/model od dołu do góry - na szczycie są elity gospodarcze /są najbogatsze//;