7903

ntrlrkluaku rywal? Chcąc odróżnił swoje stanowisko. ukuł dla przedmiolu. Wióry chciał ustanowił. termin „socjologu"

Mytl Comtea odzwierciedla btrzltwr wypadki jrgp craków Rrwokicja franonka przyniosła poważne rmuny społeczne a rozwój przemysłu r nu miał tradycyjne wzory tycia ludności Francje Cotntr pragnął stwor rył nauk; o społeczeństwie. która wyjaśniałaby prawa tycia społecznego. tak jak nauki ptzyrcifcurrr wyjaśniały fmkc jonowa -rar świata fizycznego Chociaż Comir zdawał sobie -sprawę. zr każda dyscyplina naukowa ma twój specyficzny przedmie* poznania, wierzył, zr wszystkie maja wspólną logikę i metodę naukową która kłuty poznanu praw uniwtriakiych Tak jak odkrycie praw obowiązujących w ł wiecie przyrody pozwala mm panował nad zdarzeniami i je przewidywać¹. odczycie praw rządzących ludzkim społrczrńslswm mar nam pomór w kształtowaniu naszych lotów i służył dobni ludzkości Comir twierdzi, że społeczeństwo podlega niezmiennym prawom tak samo jak świat fizyczny.

Comir uważał socjologię za naukę pcu^ywną Uwalał, te badania nad spo-łerzriKJwrm wymagają stosowana takich samych rygorystycznych metod naukowych >akir obowiązują w fizyce i chemii Pozytywizm iirzymujr. ze nadu powinna zajmował się wyłącznie rzeczami namacakiymi. które można poznał doświadczalnie Na podstawie saamej obserwacji zmysłowej można sformułował prawa wyjaśniające związki między ab serwów tnymi zjawiskami Rozumienie związków przyczynowych pozwala z kolei n.nkowrom przewidywał przyszłe wydarzenu /.godnie z pozytywistycznym stanowiskiem w socjologii wiedza o społeczeństwie piwnu opinał się na danych empirycznych uzyskanych dzięki obsnwarji. porównaniom 1 eksperymentom

Sformułowane przez Comte'a prawo trzech napo w mówi o trzech stadiach kidz-kirgo pojmowana świata teologicznym, metafizycznym i pozytywnym Na ei.pie teologicznym myślaurm rządziły idee tełjgijie i wuu te społeczeństwo jest wyrazem woli Boga Na etapie metafizycznym, który uksnakował stę w okresie Renesansu łudź* odeszli od postrzegana społeczeństwa w kategoriach pcnadiaturalnyrh Ftap pozytywny który zapoczątkowały oderyria Kopernika. Galileusza i Newtona. jest fazą poznawana społeczeństwa przy ułycm technik naukowych W myśl tego stanowiska Comte uważał te socjologu jest nauką najmłodszą po fizyce, chemii l biologu, ale tez najważniejszą i najbardziej zlataną

W późniejszym okresie swojej działalności Comir wyznaczył sobie ambony pian rekonstnkrji społeczeństwa francuskiego t społeczeństw w ogóle na podstawie wiedzy socjologiczne) Nalegał na flwcrzerar jeligu człowiec rrństwa’ w kniej wiarę l dogmat zastąpiłyby podstawy n-uikowr W rertnim trj nowej rebgu znalazłby się socjologu Comir miał jasny obraz kondycp społeczeństwa w którym rył l.bołrwał nad mcrównościami. jdur pociągał za sobą rozwój przemysłu miał świadomość ze zagrażają one spójności społecznej Jego zdaniem rozwiązaniem problemu na dłuższą metę mogło był stwcrzmie konwnsu mtTjkrgn. który mimo nowych wżerów nierówności społeczne] dały morliwośł utrzymana porządku społecznego Chociaż U wizja rrkanstnicrji społrr/eńsiwa nigdy się nie ziściła wkład Comte a w systematyzację i ind kac ję naki o społeczeństwie przyczynił stę do późniejszej profesjonalizacji socjcłogu jako dyscypbny akademickiej

Durkheim

Dzieła innego francuskiego auora Emile'a lX*kh«ma (1858-1917) wywarły znacznie większy wpływ na kształt współczesnej socjologii nu prace Comtea Ikirkheim cirrpal.wpcawdzir z różnych wąków pzac Comtea uważał jednak, ze idee jego popczednka są

zbył tnginte i spekuldywtie i it nr udało mu się zrralizcrwać własnego programu i dać socjologu poditaw nakowyrh Dirkhnm widział w socjologu nawą mikę. która matę rozjaśnić klasyczne kwriiir filozoficzne. poddając weryfikacji empirycznej Podobnie jak Comir uważał że badając życie społre/np. musimy zachował¹ laki urn obiekty • wlzm. jaki zachowują badacze przyrody Pierwsza słynna zasada socjologu. Jaką sformułował, brzmi: „Fakty społrrznr nalrzy traktować j.k rzrezy¹" Miał przrz lo na myśli, zr analiza życia społecznego mazr być prowadzona równir rygorystycznie jak badanie natur abiyrh obiektów i zjawisk.

Pisma Oukhrima obejmują szeroki wachlarz zagadnień Trzy najważniejsze w*ki jakir pouuyi. lo znaczenie socjologu jako naiki empirycznej, uznane jednouki i powstanie nowego porządku społecznego oraz Źródła I rhxakier spcłecznego ano-rytrni moralnego Do idei Durkhrima wTÓcimy, omawiając kwestie relign. dewiacji i przestępczości oraz pracy i Życia gospodarczego

Głównym zadaniem ntrlrkmalnym socjologu jest dla Durkhrima hadmir l.ikińw społecznych. /amiau używać metod socjołojprznych da badał jetkicmki. socjologowie powinni badać fakty społeczne, ayll aspekty Życia społerznęło, takie jak stan rospodało czy oddziaływaiir religu. które kszrakują nasze jetfcyostkossr działaua Iknkhńm uważał, że utnirjr roś lakirgo jak rzeczywistość społeczni, to znaczy, ze społeczeństwo to coś więcej niż zbiór działał i interesów jego poszczególnych członków Fakty społeczne to według niego itwnfMne wobec Jednostki sposoby działania, my Sienią 1 odczuwana, które Żyją własnym Zyctem. niezależnie od (ego jak żyją i co postrzegają pojedynczy ludzie Dnigą właściwością faktów społecznych jesl ich przymusowość Przymus, jki wywierają na jednostki fakty społrcznr. pozostaje jednak często nierozpoznany. z reguły bowiem jednostki bez oponi poddają się faktom społecznym, wierząc, ze kierują się własnymi wyborami W istocie, i daniem IX«kheima bidzie na ogół po prostu podporządkowują się powszechnym wzorom społecznym Fakiy społeczne mogę ograniczać ludzka działaua na wirlr sposobów, począwszy od kary wymirrzanej bezpośzediuo (na przykład za popełuone przestępstwo 1 przez syykhiczenie społeczne (w przypadał niewłaściwego zachowania) a skończywszy na zwyczayiym nieporozumieniu (przy niewłaściwym użyciu Języka)

Dsrkheim przyznawał, że badaiur faktów społrcznyrh me jest rzeczą łatwą Ponieważ me są widzialne au namacalne, me można poddać ich bezpotreduej obser -wacji Odkrywanie właściwości faktów społecznych musi odbywać się pośreefcuo. poprzez analizę ich skutków i próbujących je wyrażać treści. >zk prawo, tektfy religijne czy skodyfikowane reguły postępowaua I>»kheim podurśUł konieczność odrzuenua przy badaniu (akrów społecznych uprzedrnt i ideologu Postawa nokowa wymaga by mieć umysł otwarty na fakty emptyrmr i wolny od pochodzących z zewngrz goto-wych idei l.trrymywał on. że konrrpcjr makowe mogą zrodzić się tyko w następstwie pi kitki badawczej Wezwał socjologów do badaua rzeczy takimi, jdue są i konstruowania nowych koncepcji odzwisordlających prawdziwą naturę śwyju społecznego Podobnie jak nu twórcy socjologu. Durkheun był zaabsorbowany zmianami. Jakim za jego życia ulegało społeczróstwo Szczególnie fascynowała go społeczna i moralna sobd-rnoić. czyli, mymi iłowy, ta co spąa społeczeństwo i me pozwala mu pogrążyć się w chaosie Solidarność trwa dopóty, dopóki jednostki łączą się w spójne grupy t przestrzegają wspólnych war ości i obyczajów W swoim pierwszym wie kim dziele. O podndt pracy społecznej (zob 1999) Oikhrim przedstawił analizę zmuny