39455

4.    Metody mitologiczne Są to metody charakterystyczne dla ontologii, pojmowanej jako dyscyplina filozoficzna tym,

co (czysto) możliwe, a więc o tym, co istnieje lub istnieć może. wziętym w oderwaniu od faktyczności istnienia. To. co możliwe, daje się traktować formalnie jako niesprzeczne i wówczas właściwymi metodami ustalania możliwości (czegoś) będą: badanie niesprzeczności pewnych struktur układów, zestawianie spójnych kombinacji określanych elementów, także interpretacja przedmiotowa (dobieranie modeli) systemów formalnych. Ta co możliwe, można traktować treściowo, jako coś wyznaczone go przez naturę wchodzących w grę elementów. Dane. wyróżnione jakości wzięte same w sobie, ze swej istoty podlegają pewnym koniecznościom oraz wyznaczają pewien zakres możliwości, dopuszczają pewien repertuar kwalifikacji, ustosunkowali, związków itp. Właściwą metodą usta lania tęga co konieczne, i tego. co możliwe, jest analiza ejdetyczna.

5.    Metody metafizyczne (metafizykabie). Używane są w różnych typach metafizyki jako nauki o bycie w a- spekcie

jego istnienia, nauki zajmującej się bytem w jego faktyczności, celem ustalenia koniecznych warunków i ostatecznych racji istnienia każdego bytu lub bytów wyróżnionych rodzajów. Wśród nich należy wyróżnić trzy metody: (1) Metoda ekstrapolacji -rozciągania pewnych wybranych aspektów czy empirycznie danych kategorii bytu (oraz prawidłowości w nich zachodzących) na całość tego, co istnieje - jest stosowana nie tylko w różnych postaciach metafizyki indukcyjnej. W jej ramach doniosłą rolę odgrywa wnioskowanie przez analogię. (2) Metoda transcendentalizacji • zabieg rozróżniania w bycie tego. co kategorialne. i tęga co transcendentabie, i posługiwanie się specjalnym typem analogii przy orzekaniu obycie - jest charakterystyczna dla metafizyki typu tomistycznego. Istotną rolę odgrywa w niej czynność formowania pojęcia bytu jako bytu, pojmowana przez jednych jako szczególna odmiana abstrakcji, przez innych jako złożona operacja —> separacji. Metoda transcendentalizacji jest splotem percepcji rozumiejących (kierowanych pewnymi pytaniami), zwi percepcji czysto intelektualnej, oraz wnioskowali dedukcyjnych. (3) Metoda analizy ejdetycznej (w wersji realizmu umiarkowanego) stanowi w niektórych typach metafizyki metodę podstawową w innych metodę pomocniczą lub równorzędną metodzie ekstrapolacji oraz transcendentalizacj L

6.    Metody transcendentalne Są to szczególne sposoby badania wartości naszego poznania oraz ustalania waninków

pojawiania się danych faktów czy fenomenów. Można wskazać następujące wersje metody transcendentalnej: kartezjariską kaniowską i fenomenologiczną i ewentualnie jako czwartą • metodę stosowaną przez współczesnych tomistów transcenden-talizujących. Kartezjańska wersja metody transcendentalnej polega na postawieniu pytania: czy i jak można wywieść z istnienia i treści świadomości • istnienie i własności danych w niej zewnętrznych przedmiotów? oraz na szukaniu na nie odpowiedzi wyłącznie w (danych) świadomości i analizie bezpośrednich danych naszej świadomości. W kaniowskim ujęciu metoda transcendentalna polega na postawieniu pytania o warunki możliwości poznania - podmiotowe, czyli ugruntowane w strukturze samego podmiotu poznającega lub aprioryczne, czyli uprzednie względem empirycznego dania czegoś, czynności świadomych lub ich wytworów. Fenomenologiczna wersja metody transcendentalnej (podobnie jak kartezjańska) polega na rozstrzygnięciu problematyki transcendentnej wyłącznie na podstawie danych immanentnydi albo na przeformułowaniu zagadnienia przedmiotów transcendentnych w problematykę tego. co immanentne. Metody transcendentalne splatają się tu z fenomenologicznymi.

7.    Metody scjentystyczne W niektórych koncepcjach filozofii stosuje się metodę budowania teorii i metodę kontroli

poznawczej, charakterystyczne dla nauk formalnych lub realnych szczegółowych (metody indukcyjne). Wszystkie te metody są - odpowiednio zorganizowanymi • kombinacjami różnych rodzajów czynności poznawczych, takich, jak rozmaite odmiany doświadczenia, intuicji intelektualnej, rozumowań, używanych także przy tworzeniu nauk niefilozoficznych. Stąd metody filozoficzne co do swych podstawowych składników nie odbiegają od metod innych dyscyplin. W charakteryzowaniu sposobów uprawiania filozofii istotną rolę odgrywają: (1) dobór i sposób stawiania pytań (problematyka). (2) zakres uwzględniania tradycji filozoficznej, podejmowanie dyskusji z odmiennymi stanowiskami. Rozważania filozoficzne mają postać dialogu nawet wtedy, gdy filozof jakby prowadzi monolog Dlatego filozofia rozwijała się głównie w szkołach, w grupach osób filozofujących, a poglądy danego filozofa można umieścić w określonym mircie czy kierunku.