Norma międzynarodowa to oczekiwany wzór zachowania uczestnika stosunków międzynarodowych, wypływający z akceptowanych i podzielanych przez wspólnotę międzynarodową wartości.
Państwo i normy międzynarodowe - zmienne zależne czy niezależne? Dwie możliwe odpowiedzi:
Neoliberalizm i konstruktywizm - normy (zmienna niezależna), państwo (zmienna zależna). Państwo legitymizuje swoje postępowanie odwołując się do norm międzynarodowych. Normy międzynarodowe „socjalizują” państwo, mobilizując je do podejmowania odpowiednich (prawnie właściwych) działań.
Neorealizm - normy (zmienna zależna), państwo (zmienna niezależna). Państwo racjonalizuje swoje postępowanie odwołując się do norm międzynarodowych. Państwo deklaruje swoje interesy posługując się językiem norm międzynarodowych.
Instytucjonalizacja wielostronnej współpracy ma na celu zwiększenie przewidywalności podmiotów stosunków międzynarodowych poprzez redukowanie spontaniczności (przypadkowości) ich działania.
Postęp instytucjonalizacji umożliwia rozwój organizacji międzynarodowych, stopniowo uniezależniających się od państw, czyli podmiotów, z których woli powstały.
Organizacja międzynarodowa podejmuje działania, które odnoszą się do kwestii transgranicznych lub wywołują skutek transgraniczny, zaś założycielami i (lub) członkami są państwa lub osoby nie będące podmiotami wywodzącymi się wyłącznie z jednego państw.
Uwzględniwszy powyższe uwagi, możemy skonstruować dwie definicje organizacji
międzynarodowej: (1) strukturalną; oraz (2) funkcjonalną.
definicja strukturalna |
definicja funkcjonalna |
Zrzeszenie przynajmniej trzech podmiotów, powstałe dla realizacji wspólnego celu na mocy wielostronnego porozumienia: |
Instytucja międzynarodowa powstała dla zaspokojenia potrzeb artykułowanych przez aktorów środowiska międzynarodowego. |
2