9500

ROZDZIAŁ I

Struktura przestrzenna gospodarki i zadania polityki regionalnej

Region jest to wyodrębniony na podstawie określonego kryterium obszar, wyróżniający się od pozostałych obszarów pewną wspólną cechą lub cechami. Wyróżnia się następujące kryteria odrębności regionu ze względu na jego cechy: region geograficzny, ekonomiczny, etniczny, kulturowy,    historyczny,    administracyjny

i polityczny.

Wspólnotowa Karta Regionalizacji, która stanowi aneks do uchwalonej przez Parlament Europejski „Rezolucji o polityce regionalnej Wspólnoty i o roli regionów" określa region jako „terytorium, które z geograficznego punktu widzenia stanowi wyraźną całość, bądź stanowi kompleks terenów, które tworzą zamkniętą całość, a których ludność charakteryzują określone wspólne elementy, przy czym chciałaby ona utrwalić i rozwinąć pewne wynikające z nich właściwości, aby pobudzić postęp kulturalny, społeczny i gospodarczy." Regionalizacja natomiast to polityka państwa oparta na koncepcji regionów. Jest ona powiązana z podziałem terytorialno-administracyjnym.

Ludność, a także zasoby naturalne są rozmieszczone nierównomiernie w różnych częściach kraju, powodując występowanie regionów lepiej i gorzej rozwiniętych. Spowodowane jest to wieloma czynnikami, z których najważniejsze to różnice w warunkach geograficzno-przyrodniczych, czynniki natury historycznej oraz społeczno-ekonomicznej.

Regionalne i państwowe organy władzy zwykle podejmują aktywne działania mające na celu ukierunkowanie rozwoju ekonomicznego w poszczególnych obszarach kraju. Działania te należą do obszaru zadań polityki regionalnej, która może być zdefiniowana jako całokształt czynności państwa i jego organów w zakresie oddziaływania na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów kraju. Zmierza ona do racjonalnego, w skali kraju, rozmieszczenia struktury gospodarki i ludności. Celem polityki regionalnej jest aktywizacja gospodarcza regionu i tworzenie dzięki temu możliwości wyrównania warunków życia ludności w różnych regionach. Cele te są realizowane dzięki redystrybucji dochodu narodowego między różne grupy społeczne i regiony gospodarcze.

Początki współczesnej polityki regionalnej datuje się na lata wielkiego kryzysu¹, który szczególnie mocno dotknął (w postaci masowego bezrobocia i spadku produkcji) niektóre regiony krajów rozwiniętych. Obecnie polityka regionalna stanowi ważną część ogólnej polityki ekonomicznej.

Politykę regionalną można ująć w różny sposób:

1.    jako politykę regionalną państwa (politykę bezpośrednią), mającą na celu pomoc władzom, instytucjom i przedsiębiorcom na określonym obszarze lokalnym

2.    jako politykę władz regionalnych i lokalnych (czyli tzw. polityka w regionie) - jest to polityka autonomiczna, bazująca na lokalnych możliwościach i zasobach

3.    jako tzw. politykę pośrednią, prowadzoną w stosunku do podmiotów gospodarczych, instytucji, ludzi

Polityka regionalna wiąże się ściśle z redystrybucyjną funkcją budżetu, który musi wspierać regiony ekonomicznie słabsze. Do kluczowych zadań polityki regionalnej w procesie transformacji ustrojowej zaliczyć możemy:

•    wypracowanie właściwej strategii i kierunków rozwoju regionu

•    sprzyjanie przedsiębiorczości lokalnej przez zachęty i ulgi dla inwestorów

•    tworzenie infrastruktury społecznej gospodarki rynkowej

•    restrukturyzację regionów oraz koordynowanie przekształceń własnościowych

•    racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody oraz ochrona środowiska

•    zwalczanie bezrobocia

1929-1933 (skutki były odczuwalne aż do 1939r.)