9607

§ 2. Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze

1.    Ogólna charaktery styka

Wśród organów prowadzących postępowanie przygotowawcze coraz większe znaczenie uzyskuje Policja (prowadzi dochodzenie, w znacznym zakresie samodzielnie śledztwo). Prokurator w postępowaniu przygotowawczym jest organem mogącym prowadzić lub prowadzącym śledztwo lub dochodzenie (lub nadzoruje w zakresie w jakim sam nie prowadzi), a w postępowaniu sądowym występuje jako oskarżyciel publiczny.

2.    Prokurator

Według obowiązującego stanu prawnego Prokuratura podlega Ministrowi Spraw iedliwości, który sprawuje funkcję Prokuratora Generalnego. Prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury. Zadaniem jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Prokuratura zbudowana jest na następujących zasadach (zasady organizacyjne): 1) jednolitości (wszystkie jednostki organizacyjne prokuratury w Polsce stanowią jedną organizacyjną całość), 2) centralizmu (wszystkie jednostki organizacyjne prokuratury podlegają jednemu naczelnemu organowi - Prokuratorowi Generalnemu), 3) hierarchicznego podporządkowania (jednostki organizacyjne prokuratury podlegają Prokuratorowi Generalnemu nie wprost, lecz za pośrednictwem jednostek organizacyjnych wyższego szczebla), 4) jednoosobowego kierownictwa (całością organów prokuratury, jak i każdą jej jednostką, kieruje zawsze jedna osoba), 5) niezależności (prokuratorzy w sprawowaniu swych funkcji są niezależni od terenowych organów administracji państwowej i samorządowej).

Problem ingerencji władzy wykonawczej (Prokurator Generalny = Minister Sprawiedliwości) w zakres ścigania przestępstw.

Prokurator przy wykonywaniu czynności określonych w ustawie, jest niezależny. Jest jednak obowiązany wykonywać zarządzetiia, wytyczne i polecenia przełożonego prokuratora. Jeżeli polecenie dotyczy treści czynności w postępowaniu, prokurator może zażądać doręczenia mu polecenia na piśmie. Takie polecenia jest jednak wiążące.

Oprócz zasad organizacyjnych wyróżnia się następujące zasady działania prokuratury:

a)    zasada legalizmu

b)    zasada bezstronności

c)    zasada działania z urzędu

d)    zasada współpracy z innymi organami publicznymi i samorządowymi, organizacjami spółdzielczymi i społecznymi (obowiązek utrzymania z tymi podmiotami ścisłego kontaktu, szczególnie z organami gmin, Policji, kontroli państwowej,społeczeństwem)

e)    zasada substytucji (prokurator wyższego rzędu może zlecić czynności prokuratorowi podwładnemu)

f)    zasada dewolucji (każdy prokurator wyższego rzędu ma prawo przejąć do osobistego wykonania każdą czynność,która wg przepisów należy do prokuratora niższego rzędu)

g)    zasada indyferencji (dla skuteczności czynności procesowych nie ma znaczenia, który z prokuratorów jej dokonuje)

h)    zasada jednoosobowego dokonywania czynności (każda czynność prokuratorska jest dokonywana jednoosobowo)

Zasada dewolucji ma charakter bezwzględny. Inaczej jest z zasadami substytucji i indyferencji, które doznają pewnych ograniczeń, a mianowicie:

2