100229

1. Odpowiedzialność za wady towaru.

Sprzedawca ponosił odpowiedzialność (rękojmi) za to. że sprzedał rzecz cudzą lub własną, na której było ustanowione ograniczone prawo rzeczowe. Taka rzecz miała wadę prawną.

Osoba trzecia mogła zrealizować swoje prawo rzeczowe w procesie przeciw nabywcy i odebrać mu rzecz obciążoną wadą prawną w tai sposób następowała ewikcja. Nabywca ponosił w tai sposób podwójną stratę i mógł dociiodzić odszkodowania od sprzedawcy:

przy kupnie mancypacyjnwn - jeśli nastąpiła ewikcja. nabywca miał do dyspozycji a. auclorilalis. za pomocą którego mógł się domagać od sprzedawcy zapłaty podwójnej wysokości caiy kupna przy kupnie konsensualnym, na wypadek ewikcji, kupujący domagał się stypulacji gwarancyjnych (umawiano się na podwójna cene kupna stipulatio dup Ute)

później odpowiedzialność z tytułu ewikcji została włączona do kontraktu emptio venditio, wystarczyło zastosować a. empti. kupujący miał wtedy do wyboru: a) stipulatio duplae albo b) dochodzenie odszkodowania indywidualnego wymierzane w procesie.

Rękojmia za wady fizyczne. Jeśli przedmiotan emptio yenditio była rzecz oznaczona gatunkowo, a dostarczony towar był wadliwy, uważano to za niewykonanie umowy i dochodzono wtedy odszkodowania z tego tytułu.

Rzymianie rozróżniali wady: a) ukryte - nic były dostrzegalne dla kupującego oraz b) jawne - można było je zauważyć. Za wady jawne sprzedawca nic odpowiadał. Kupujący mógł dociiodzić odszkodowania jeśli sprzedawca wiedział o wadach, aleje zataił (reticentia) oraz gdy sprzedawca zapewniał zalety, których rzecz nic miała (dicta et promissa). Służyła tanu a. empti. Przy kupnie nieruchomości kupujący, za pomocą actio de modo agri, dochodził zapłaty' podwójnej waitości brakującej powierzchni, o której zapewniał sprzedawca gruntu. Zatem ius civile zatrzymało się tylko na odpowiedzialności zawinionej.

Natomiast według edylów kuruhiycli, sprzedawca powinien znać rzecz spizedawaną a jej wady ujawnić kupującemu np. choroby, charakter rzeczy (niewolnika). Sprzedawca jeśli icłi nie ujawnił, odpowiadał za nie bez względu na to. czy o nich wiedział, czy nic. Nabywca w związku z tym miłą do dyspozycji:

a. redliibitona - skuteczna w ciągu 6-ciu m-cy. nabywca odzyskiwał zapłaconą caię za zwiotan rzeczy

a. quanti minoris - skuteczna w ciągu roku, nabywca mógł żądać obniżana caiy do rzeczywistej wartości nabytku.

Justynian rozciągnął zasady odpowiedzialności wg edyktu edylów na sprzedaż rzeczy wszelkiego rodzaju. Stosowano także a. empti. miała ona charakter „wieczysty".