38591

przepisami względnie obowiązującymi. Oznacza to. że ustawodawca oddal pierwszeństwo ksztaltowarua wzajemnych stosunków prawnych zainteresowanym stronom. Przepisy kodeksowe nabierają mocy obowiązującej wówczas gdy zainteresowane strony nie umówią się inaczej.

4.    Zasady współżycia społecznego, z punktu widzenia których ocenia się wykonywanie uprawnień podmiotów. Pojęcie „zasady współżycia społecznego” nie ma definicji ustawowej, należy ono do tzw. zwrotów niedookreślonych o charakterze moralnym, obyczajowym, do których odsyła ustawodawca, stąd też znajduje ono zastosowanie tylko wtedy, kiedy prawo na to zezwala. Pozwala ono bowiem w konkretnym stanie faktycznym dookrcślić treść prawa podmiotowego. Interpretacja co do nadużycia lub nie zasad współżycia społecznego należy do sądu. (E. Boni uszko.: Prawo handlowe dla praktyków z wzorami tanów, uchwal i regtdaminów, fVarszawa 2002). Podstawowe znaczenie należy przypisać tu art. 5 KC., zgodnie z którym „nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego pr awa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony” Pojęciem „zasady współżycia społecznego” kodeks cywilny posługuje się także w trmych artykułach, np. w art. 56 stanowiącym, że czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również wynikające z ustawy, z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów, w art. 58 § 2 stanowiącym: „nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”, w art. 65 § 1, art. 93,94, 140, 233, 353i, 354,357i, 358i, 412. 419,

428, 431, 440, 446, 754 i 826. Do zasad współżycia społecznego odwołują się również inne akty prawne dotyczące prawa cywilnego. W prawie handlowym za „odmianę” zasad współżycia społecznego uznać można uczciwość kupiecką i dobre obyczaje kupieckie.

5.    Zasada ochrony dobrej w iary - zasada ta wyrażona jest w sposób bardzo mocny, bowiem KC w art. 7 wprowadził zasadę domniemania dobrej wiary, stwierdzając:

Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiaty, domniemywa się istruenie dobrej wiaty”. Zasada ta sprzyja oclironie obrotu gospodarczego i dotyczy w szczególności osób nabywających odpłatnie prawo podmiotowe. (Np.

art. 83 § 2, art. 92 §2, art. 169-174,192 § 2, ait. 224-228,231 § l,art. 292,310,

512, 515, 885, 886, 918 § 2, i art. 1028 KC.).

6.    Zasada ochrony własności - jest zasadą konstytucyjną (art. 21 i 64 Konstytucji). Prawo cywilne nie może funkcjonować bez prawa własności, stanowi ono podstawową instytucję prawa cywilnego (art. 44 i nast. KC).

Oprócz zasad wspólnych dla prawa cywilnego i handlowego, wskazać można pewne zasady charakterystyczne tylko dla prawa handlowego. Do najważniejszych z nich należą:

1. Zasada swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej -

jest zasadą konstytucyjną wyrażoną w art. 20 i 22 Konstytucji. Zgodnie z tymi przepisami, wolność gospodarcza podniesiona została do rangi podstawy ustroju Rzeczpospolitej Polskiej („Społeczna gospodarka tynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego