Pł awo natury o zmiennej treści - związane z myślą ImmanuelaKanta prawo naturalne jest zbiorem ciągle
zmieniających się wyobrażał o ladzie społecznym
Św. Tomasz z Akwinu i św. Augustyn - prawo natury pochodzi od Boga
John Locke - prawo naturalne pochodzi z rozumu ludzkiego
Fuller - normy postępowania są wytworem społeczaistwa
III. KIERUNEK REALISTYCZNY
Zarzuty pod adresem:
1) koncepcji pozytywistycznych - przywiązują zbyt wielką wagę do tekstów prawniczych
2) koncepcji prawnonaturalnych - poszukują wzorców' prawa przez spekulacyjne rozważania
Koncepcje psychologiczno-prawne - prawo lokowały w przeżyciach psychicznych - przedstawiciel: Leon
Petrażycki - wyróżniał 4 rodzaje pizeżyć psychicznych
Emocje etyczne - narzucająca się potrzeba postąpiaiia wr określony sposób
Emocje etyczne jednostronne (moralność) - narzucająca się potrzeba postąpiaiia w określony sposób bez poczucia, że zachowanie należ)' się danej osobie
Emocje etyczne dwustronne (prawo) - narzucająca się potrzeba postąpiaiia w określony sposóbz poczucian. że zachowanie należy się danej osobie
Koncepcje socjologicznoprawne - prekursorem jest RudolphJhering • prawo powstaje jako rezultat walki pomiędzy sprzecznymi interesami - tai który wygrywa, staje się prawem Dwa nurt) koncepcji sochologkzno prawn\cli:
Funkcjonalizm prawniczy - Rosco Pond - prawo powinno być badane przy użyciu metod socjologicznych, rozróżnia prawo w książkach od prawa w działaniach - ustawa nie jest prawem, dopiero ustawa w praktyce jest prawem
koncepcja prawa żywego - twórcą jest Eugaie Elu lich - oprócz prawa pochodzącego w państwa prawem jest np. zasad)’ postępowca w rodzinie itp.
K. I.lewellyn - prawo jest tym. co urzędnicy, sędziowie, lub adwokaci robią ze swymi sprawami.
IV. N1EPO/YTYWISTYCZNE TEORIE PRAWA
Normy prawne kształtują się w procesie dyskursu (dialogu) w którym uczestniczą: autor tekstu, fachowi wykonawcy aktu. adresaci prawa itp.
Jurgen llabcrmas - dyskurs, w którym kształtuje się prawo jest pewnym sposoban istnienia społeczaistw czy też elanentaii występujących w nich więzi
Hans Kelsen - twórca ..czystej teorii praw-a". teorii nonnatywizmu - próby oddzielenia praw^ od innych nauk. prawo to czysta nauka, której przedmiotem są normy prawne
H. L. Hart - wyróżnił w prawie reguły pierwotne (nakazy i zakazy określonych zachowań) i rcgulywtónif (reguły uznania - określa wanuiki. które są niezbędne do prawomocności reguł)- piawotnej, reguły zmiany -sposoby wprowadzania do systemu prawa lub usuwania z niego jednych reguł i modyfikacji treści innych: reguły orzekania - upoważniają pewne osoby do dokonywania ustaleń, czy naruszona została reguła pierwotna)
Cz. Znamierowski - wyróżnił normy tełyczne i normy konstrukcyjne systanu praw^, czyli takie, które pewnym zachowaniom przypisują określone znaczaiic
Hermeneutyka prawnicza - uzupełnianie nurtów' badań normatywnych o nowe wątki opierając się na tezie, iż prawo jest kształtowane w dialogu pomiędzy interpretatoran a tekstem prawnym
prawo w znaczeniu prawniczym - zespół reguł ustanowionych bądź uznanych przez określone organy państwa. w'obec których posłuch zapewniony bywa w ostateczności przez przymus, jaki stosować może to państwo
społeczny charakter prawa - przejawia się w tym, że dotyczy stosunku człowieka do innych ludzi, że wyraża wartości o pewnym zasięgu społecznym, że jego przestrzeganie zależy od aprobaty społcczaistw-a. jest produktem procesu decyzyjnego.
normatywny charakter prawa - prawem są normy, reguły, zasad)' - pewne zachowania uznaje się za powinne. obowiązujące
persw azyjny charakter praw a - wynika z jego funkcji wychowawczej
cel - pewien postulowany stan rzeczy, który ma być osiągnięty dzięki podjęciu odpowiednich środków, jest czymś planow-anym i zamierzonym
funkcja - rzeczywisty skutek obiektywny, rezultat istniaiia / działania jakiejś instytucji / normy / tworu organizacyjnego dla ich otoczenia
prawo przedmiotow e - ogół norm składających się na systan prawa obowiązującego tu i teraz, obowiązującego dawniej i mającego obowiązywać w przyszłości