Kategorie bezrobocia:
- frykcyjne, płynne, fluktuacyjne. przejściowe- związane z naturalną płynnością siły roboczej, którą umożliwiają mechanizmy rynku pracy oraz pełna swoboda zmian miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. Bezrobocie to oznacza stan okresowej dezaktywizacji zawodowej wynikającej z przejściowego niedostosowania podaży kadr i popytu na nie.
To jedyna kategoria bezrobocia, która ma charakter dobrowolny, tzn. decyzję o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innej podejmują sami pracownicy. Okrs poszukiwania kracy jest stosunkowo krótki. Poziom bezrobocia 2-3% korzystny dla ealastycznienia gospodarki. (Zakłada się, że zmieniając pracę, pracownicy stają się bardziej mobilni i wydajni, co zwiększa efektywność ekonomiczną gospodarki).
- strukturalne- iest efektem przekształceń w strukturze gospodarki, np.restrukturyzacji i powoduje zmiany w struknirze popytu na pracę. Powyższa kategoria jest wynikiem rozbieżności pomiędzy strukturą popytu na pracę i strukturą jej podaży.
Może wynikać z ogólnego niedorozwoju gospodariti i niemożności stworzenia odpowiedniej ilości stanowisk pracy dla wszystkich zdolnych i chętnych do jej podjęcia. Powstaje ono wówczas gdy kwalifikacje pracowników nie odpowiadają wymaganiom stawianym kandydatom na wolne, meobsadzone miejsca pracy. Występuje najczęściej jako rezultat zmian w technologii w gospodarce, może być efektem zmiany tendencji produkcji, wprowadzeniem na rynek technologicznie zaawansowanych lub całkowicie nowych produktów, geograficznym przemieszczaniem się przemysłu, zmiana metody lub specyficznych upodobań konsumenta.
Wszystkie związane są z rozwijaniem się gospodarki i nie należy ich powstrzymywać. Bezrobocie zmniejszyć można poprzez zwiększenie mobilności pracowników oraz zapomogi.
Do przyczyn należy zaliczyć także restrykcje rządowe.
-cykliczne^ koniunkturalne- wywoływane jest przez okresowe spadki koniunktuiy gospodarczej, tzn. przez szeroko zakrojoną obniżkę ogólnego poziomu wydatków w gospodarce. Zazzywczaj trwa ono przez okres kilku tygodni bądź miesięcy, aż do chwili, gdy wzrost poziommu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji i popytu na siłę roboczą.
(W przypadku ożywienia gospodarczego następuje zwiększenie zapotrzebowania na pracowników ze względu na wzrost popytu konsumpcyjnego zgłaszanego ze strony konsumentów, w przypadku recesji/ załamania gospodarczego popyt konsumpcji się zmniejsza ze strony konsumentów, w związku z tym przedsiębiorstwa redukują zatrudnienie.)
- sezonowe, okresowe- ma ono charakter cykliczny i jest efektem sezonowości produkcji w niektórych dziedzinach gospodarki, bezpośrednio lub pośrednio uzależnionych od warunków klimatycznych np. budownictwo, cukrownictwo, turystyka, rolnictwo
- lokalne- wyróżnia się szczególnym nasileniem braku wolnych miejsc pracy w pewnych miejscowościach lub regionach. Tego typu bezrobocie charakteryzuje się wyższą stopą bezrobocia od przecięmej stopy bezrobocia w całym kraju. Powstaje ono wskutek dysproporcji pomiędzy przyrostem ludności w wieku produkcyjnym i możliwościami zatrudnienia jej na miejscu.
Polska: najwyższa stopa bezrobocia woj.podkarpackie (2008 - 21,8%), zachodnio-pomorskie (18,1%), świętokrzyskie (17%), kujawsko-pomorskie (15,1%), warmińsko-mazurskie (14,8%), najniższe stopy bezrobocia: woj.mazowieckie (8,2%), podlaskie (9,9%). łódzkie (9,6%)
- chroniczne- jest procesem długotrwałym, prowadzącym wysokie straty ekonomiczne i przynoszącym dotkliwe konsekwencje natury spoi- psychicznej. Lata 90. w Polsce - teza, że w większości mieliśmy do czynienia z bezrobociem chronicznym.
- marginesowe- dotyczy osób niezdolnych do pracy lub o ograniczonej zdolności do pracy, które poszukują zatrudnienia jako źródła uzupełnienia posiadanych środków utrzymania lub teź w celu nabycia uprawnień, doświadczeń socjalnych.
- pozorne, fikcyjne- tworzone prcez osoby poszukujące pracy poomimo posiadania zarobkowych lub niezarobkowych form utrzymania, czyli tzw.szara strefa.
wiąże się z występowaniem osób bezrobotnych zainteresowanych uzyskiwaniem świadectw pieniężnych/ pozapieniężnych np. prawo do świadczeń zdrowotnych, społecznych. Przeciwieństwem są osoby autentycznie bezrobotne, które chcą znaleźć zatrudnienie ale nie mogą podjąć pracy ze względu na swoje kwalifikacje lub brak miejsc pracy.