ekonomia (58)

132 V. Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej

Teraz dla przejścia z punktu B do punktu A (AQ = -10; Ac = 20): -10    -10

P    ₌    20+30    50    _ _ 1000 ₌ _ .

'^pp ~    20    20    1000

40 + 60    100

Otrzymaliśmy identyczne wyniki, niezależnie od kierunku przejścia.

8.2. Mierzenie cenowej punktowej elastyczności popytu

Rys. V,11. Mierzenie cenowej elastyczności popytu (punktowej)

Traktując zmiany cen i popytu jako nieskończenie małe, czyli przybliżając punkty A i B do siebie, dochodzimy do mierzenia elastyczności w dowolnym punkcie krzywej.

Przeprowadzona na rys. V. 11 styczna do krzywej w punkcie P przecina oś odciętych w punkcie A oraz oś rzędnych w punkcie B. Rzut prostopadły punktu P na oś odciętych - punkt C, dzieli odcinek 0/i na dwie części: 0C i CA. Rzut prostopadły punktu P na oś rzędnych - punkt D, dzieli odcinek 0B na dwie części: BI) i /->(). Wyrażając te odcinki w konwencjonalnych jednostkach miary (np. milimetrach), możemy dokonać przybliżonego pomiaru elastyczności w punkcie P. Możemy to zrobić trzema sposobami¹:

E.,

E.,

PA BP ’ CA 0 C ’ I)0 BI)

(V.7)

(V.8)

(V,9)

Rozdział VI

Gospodarstwo domowe

1. Gospodarstwo domowe jako specyficzny podmiot gospodarujący.

Funkcje i cel jego działalności

Gospodarstwa domowe ludności są wyodrębnionymi i ekonomicznie samodzielnymi mikropodmiotami. Stanowią one trwały element struktury podmiotowej we wszystkich dotychczasowych formach gospodarowania. Posiadają swoją specyfikę odróżniającą je od innych podmiotów ekonomicznych. Specyfika ta wynika m.in. z tego, że gospodarstwa domowe są jednostkami działającymi głównie w sferze spożycia, nic stanowiąc (z wyjątkiem gospodarstw rolników i rzemieślników) bezpośredniego ogniwa produkcji społecznej. Ekonomiczny cel działalności gospodarstw domowych zawiera elementy subiektywne. Powoduje to, że gospodarstwa domowe nie zawsze kierują się w praktyce zasadą minimalizacji nakładów niezbędnych do zaspokojenia potrzeb. Racjonalność działania gospodarstw domowych należy rozpatrywać przede wszystkim z punktu widzenia respektowania przez nie „twardych” ograniczeń budżetowych.

Ekonomicznymi funkcjami gospodarstw domowych są funkcje: konsumpcyjna i produkcyjna.

Funkcja konsumpcyjna wyraża się w tradycyjnej, zwyczajowej działalności gospodarstwa domowego, tzn. w czynnościach związanych bezpośrednio z organizowaniem i realizacją konsumpcji.

Działalność gospodarstw domowych nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb rodziny. W rozwoju historycznym potrzeby ulegają stałej ewolucji - od podstawowych potrzeb biologicznych, których zaspokojenie jest niezbędne do życia, do tzw. potrzeb wyższego rzędu. Aby zaspokoić swe potrzeby, gospodarstwo domowe musi dysponować odpowiednimi środkami. Istotą funkcji produkcyjnej jest dostarczenie tych środków. W warunkach gospodarki naturalnej gospodarstwo samo wytwarzało potrzebne środki. Na tym etapie zarówno funkcja produkcyjna, jak i konsumpcyjna realizowane były w' obrębie gospodarstwa domowego. W miarę postępującego rozwoju następowało jednak rozszerzanie zakresu potrzeb gospodarstw domowych i coraz trudniejsze stawało się zaspokajanie icli w ramach własnej produkcji. Członkowie gospodarstwa domowego zaczęli podejmować

1

Dowód poprawności podanych metod można znaleźć w podręczniku Podstawy ekonomii, praca zbiorowa pod red. R. Milewskiego, Warszawa 1998, s. 130.