102959

przyrody; konieczne jest jej przebłaganie i uzyskanie wsparcia, żeby powiodły się łowy - często myśliwy jest przedstawiany jako jej kochanek

np. relief z okresu magdaleńskiego z Laussel - może przedstawienie Potnia Theron: 4 figury (1 skradziono): 2 figury klasycznej Wenus paleolityczna z rogiem żubra hib byka w ręce; 13 nacięć na rogu + ręka wskazująca na brzuch = 14 dzień menstruacji - symbolizacja cyklu płodności zgodnej z rytmem księżyca; postać en face. z uniesiona lewą ręką i dyskiem w ręku (upostaciowieme faz księżyca, potrójna bogini rządząca życiem i śmiercią); postać kobieca o obfitych kształtach, z której zamiast nóg wyrasta druga postać w lustrzanym odbiciu, zwrócona w dół - poród?; w dalszej części reliefu mężczyzna ciskający oszczepem w łanię - kochanek bogini

-    Potnia Theron może mieć kilka aspektów np. u Eskimosów Centralnych (Ziemia Baffina) Sedna w 1 wersji była młodą dziewczyna, która odrzucała wszystkich kochanków i wiązała się z kolejnymi zwierzętami, za co została utopiona przez ojca. pozbawiona palców (chwytała się kajaka) i oka i stała się potworem - władcą krainy martwych, ale i panią obfitości, choć kapryśną. niechętnie obdarowującą mężczyzn zdobyczą według innej była żarłoczna i została utopiona gdy zaczęła obgryzać kończyny rodziców; na Ziemi Anihema Mutjingga to krwiożercza staruchą która podstępnie pożera dzieci oddane jej w opiekę

-    Bogini matka (o tym w pytaniu 59 i 60)

MĘŻCZYZNA - funkcje ważne dla symboliki:

-    polowanie - dostarcza najbardziej cenionej żywności (idea Pana Dzikiej Zwierzyny)

-    ma też zadania wobec dzieci (choć mmejsze niż kobieta) - jest Dawcą, kształtuje umysł i ciało dziecką przekazuje mu wzorce kulturowe - archetyp Ojca

-    wojna - archetyp Wroga

-    potencja - symbolika deszczu i burzy

•    istota inicjacji - nabycie cech koniecznych na polowaniu - wytrzymałości solidarności z grupą, wiedzy o technikach łowieckich

•    wzorem postać szamana (wiedzą inicjacja)

-    większa rola w kulturach szamańskich i koczowniczych m in. okres soluteryjsko-magdaleński,

-    koń jako solarne zwierzę analogizujące (ciąż trwa 1 rok solaniy)

-    symbolika męska nie rozwinięta szerzej w tekście: Ociec świata- czystą niejako punktowa świadomość; władcze Niebo, dzień - słońce; wschód, południe; żywioły ognia i powietrza; duchowość i intelekt; mądrość mesjaniczna i twórczego Słową liczby nieparzyste gł. 3; tendencja powrotu do Jedności

MĘŻCZYZNA - SYMBOLE:

•    idea Ojca - jeśli się rozwinęła w paleolicie to raczej jako symbolika Szamana-Mędrcą a nie Ojca rodziny -ważniejsze niż biologiczne, symboliczne ojcostwo - danie komuś życia przez zw. małżeński z matką lub akt rytualny, społeczny

-    symbolika seksualna: kojarzony z zapładniającą mocą deszczu i burzy; jego narzędzia: łuk. strzały, oszczep -mają skojarzenia falliczne - odpowiadają im rany jako symbole narządów żeńskich

-    malarstwo jaskiniowe okresu oryniackiego, soluteryjskiego i magdaleńskiego (40-10tys. p.n.e.): symbole męskie: znaki wydłużone - kreski, pałeczki, strzały, limę kropkowane, drzewka oraz koń umieszczane przy wejściach, w miejscu, gdzie przestaje docierać światło, przy przewężeniach sal i wejściach do bocznych korytarzy;

-    w najgłębszych, najświętszych miejscach jaskini znajdują się symbole i zwierzęta męskie (jeleniowate, koziorożce, niedźwiedzie, nosorożce - wg. Leroi-Gourhana)

-    większość męskich przedstawień ludzkich znajdowała się w najświętszych miejscach jaskini m in. w Sanktuarium w jaskinie Les Trois Freres - motyw Wielkiego Czarownika - postać zgiętej istoty z łapami wyciągniętymi przed siebie, z rogami renifera, uszami wilka, oczami sowy. łapami niedźwiedzią końskim/psim ogonem, wypełniony człowiekiem (stopy, ntłów); ma on męskie genitalia charakterystyczne dla kołowatych

-    w Sanktuarium w Lascaux postać z ptasim dziobem leżąca u stóp żubra przebitego włócznią ma męski członek w stanie wzwodu

•    Pan Dzikiej Zwierzyny - bóstwo obfitości, płodności, podobnie jak Pomia Theron; duch opiekuńczy lasu, odpowiedzialny za reinkarnację zwierzyny; mimo nazwy nie ma jednoznaczme męskiego charakteni. często bezosobowy; czasem jednak związany z męskością np. wspominany motyw Wielkiego Czarownika z Les Trois Freres wg. 1 z interpretacji mógłby być Panem Dzikiej Zwierzyny; także np. Torę Pigmejów ma raczej męski charakter - ale nie sugerować się - Szyjewski odrzuca hipotezę jakoby społeczności koczownicze i szamańskie soluteryjsko-magdaleńskie miały Pana Dzikiej Zwierzyny w postaci męskiej (w opozycji do kultur łowców mamutów gdzie występuje Potnia Theron). może być on zarówno żeiiski jak i męski

ŁĄCZENIE SYMBOLIKI:

•    rola: przedstawienie kosmosu jako współgrającego układu sił żeńskich i męskich, symbolicznej organizacja świata, objaśnienie misterium stworzenia i cyklicznej odnowy