103156

2. Wykładnia prawa (interpretacja prawa) oznacza proces ustalania właściwego znaczenia przepisów prawnych.

Przedmiotem wykładni nie są normy prawne lecz przepisy prawne.

Potrzeba przeprowadzania wykładni prawa wynika z:

naturalnych i nieuniknionych niejednoznaczności języka naturalnego i języka prawnego,

błędów popełnionych przez ustawodawcę, który nie zawsze w sposób precyzyjny posługuje się językiem prawnym a nawet naturalnym,

zamierzonych i świadomie wprowadzonych przez ustawodawcę niejednoznaczności i nieostrości sformułowań np. w celu pozostawienia organom stosującym prawo większego luzu decyzyjnego albo obywatelom większej swobody zachowań,

ze „starzenia” się regulacji prawnych, gdy pojawia się rozbieżność pomiędzy regulacją prawną a rzeczywistością.

Rodzaje wykładni prawa

I. ze względu na podmiot, który jej dokonuje

wykładnia autentyczna - dokonywana jest przez ten sam podmiot, który ustanowił przepis.

np. w rozporządzeniu Ministra Finansów z 16.12.2000 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zamieszczone w formie załącznika objaśnienia, co należy wpisywać w poszczególnych kolumnach księgi.

wykładnia legalna - dokonywana jest przez upoważniony do tego organ państwa. W Polsce w latach 1989-1997 takim organem był Trybunał Konstytucyjny. Niektóre uchwały Trybunału zawierające wykładnię miały charakter prawotwórczy, były ostateczne i powszeclinie obowiązujące, w odróżnieniu od orzeczeń dotyczących konstytucyjności ustaw. Konstytucja RP z 2.04.1997 r. zniosła instytucje powszechnie obowiązującej, ogólnej, legalnej wykładni ustaw dokonywanej przez Trybunał i nie upoważniła innego organu do dokonywania takiej wykładni, a dawniejsze uchwały wykładnicze TK utraciły moc powszeclinie obowiązującą. Obecnie nie ma więc w Polsce organu, który mógłby dokonywać takiej wykładni.

wykładnia praktyczna (operatywnal dokonywana jest przez organy stosujące prawo. Jest ona wiążąca dla organu, który jej dokonał i podmiotów, których dotyczy. Np. wykładnia sądowa dokonywana jest przez sądy wszystkich instancji, które rozstrzygają konkretne sprawy.

Szczególne znaczenie ma wykładnia Sądu Najwyższego.

Dokonuje jej w formie:

• wyroków wydanych w wyniku uwzględnienia kasacji, zwykle w składzie trzyosobowym. Sąd, któremu sprawa zostanie przekazana do ponownego rozpoznania jest związany ta wykładnią. Natomiast inne sądy nie są związane, jednakże wykładnia taka oddziałuje pośrednio na orzecznictwo sądów, bowiem wyroki SN są publikowane i sądy w praktyce korzystają z interpretacji zawartej w wyrokach SN.