100992

1. Zasada niezawisłości a zasada niezależności

Granice niezawisłości sędziów określa art. 178 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, ze sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Oznacza to brak wpływania na decyzje sędziego w zakresie orzekania. Włodyka przedstawia instytucję niezawisłości w 2 aspektach:

•    W ujęciu pozytywnym - jako podleganie sędziego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości tylko ustawie i własnemu wewnętrznemu przekonaniu

•    W ujęciu negatywnym - jako niemożność wpływania na sędziego w kierunku załatwienia przez niego sprawy. Dotyczy to czynności w zakresie postępowania dowodowego , jak i całego przebiegu postępowania, w tym czynności orzekania.

Od zasady niezawisłości sędziów należy odróżnić zasadę niezależności sądów, art. 173 Konstytucji „ Sądy i Trybunały są władza odrębną i niezależna od innych władz i oznacza niezależność władzy sądowniczej od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Niezależność ta nie jest jednak pełna. Organizacja sądownictwa jest uregulowana ustawami uchwalanymi przez władzę ustawodawczą, a wymiar sprawiedliwości jest stosowaniem prawa ustanowionego przez tę władzę. Ponadto sądy nie mają prawa samodzielnie przedstawiać projektu budżetu sądownictwa, wchodzi on w zakres budżetu państwa, o którym decyduje władza ustawodawcza. Po 3 zgodność ustawy z Konstytucją bada Trybunał Konstytucyjny, który jest odrębnym elementem władzy sądowniczej. Powoływanie sędziów przez Prezydenta RP i zakres administracyjny nad sądami Ministra Sprawiedliwości - wprowadzają względna niezależność sądów od władzy wykonawczej. Na straży tych zasad stoi Krajowa Rada Sądownictwa.