103572

Rola społeczna

Rola społeczna - jest to zespół oczekiwań wobec jednostki związany z posiadaniem określonego statusu społecznego. Jest to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowania pozycji społecznej. Każda rola posiada swoje nakazy, zakazy i wyznacza margines swobody.

Każdy aktor społeczny we współczesnym społeczeństwie odgrywa kilka ról społecznych. W niektórych sytuacjach role te mogą wchodzić ze sobą w konflikty. Konflikty mogą być minimalizowane poprzez odpowiedni dobór ról. Rola społeczna lekarza nie jest w pełni spójna z rolą np. matki (ze względu na wymiar czasowy pracy). Rola wojskowego nie jest w pełni spójna z rolą katolika.

Każda rola społeczna determinuje inne, jednakże role społeczne uporządkowane są w stosunku do roli kluczowej. Jeżeli w społeczeństwie ktoś zacznie sprawować rolę ucznia, to od kogoś innego społeczność zacznie oczekiwać roli nauczyciela.

Rola może wchodzić w konflikt z osobowością człowieka który ją sprawuje.

Role podobnie jak statusy społeczne mogą mieć charakter przypisany i osiągany.

Status społeczny - pozycja, jaką jednostka zajmuje w grupie społecznej. Pozycja ta może mieć charakter przypisany, lub osiągnięty. O pozycji przypisanej mówimy wtedy, gdy jednostka nie ma wyboru, co do jej zajmowania (lub nie zajmowania). Pozycja osiągana to taka, którą jednostka zyskuje poprzez swoje działania.

Pozycja więźnia zaliczana jest do statusów osiąganych, ponieważ jest ściśle związana z działaniem jednostki, a nie jej immanentnymi cechami (jak np. płeć). Status społeczny nie jest tożsamy z rolą społeczną.

kasta jedna z warstw, grup ludności tworzących hierarchiczną strukturę spoi. (zazw. opartą na dziedzictwie i endogamii), oddzielona od innych szczelnymi prcegrodami społ., uświęconymi zwyczajem, prawem a. religią (np. w Indiach do 1950 r.; zob. bramin, kszatrija, parias, siudra, wajśja); przen. odrębna gmpa społeczna, wyróżniająca się bogactwem, dziedzicznymi przywilejami, specjalnością zawodową itd.