Trybunał Stanu:
- realizuje konstytucyjną formę odpowiedzialności egzekutywy. Jest to odrębny podmiot władzy sądowniczej. Działanie zbliżone do sądu karnego.
Skład: przewodniczący i dwóch wice. Przewodniczącym jest Prezes SN. pozostali członkowie są wybieranie przez Sejm na okres jego kadencji. Ponowny wybór sędziego jest dopuszczalny. Sędziowie są niezawiśli, podlegają tylko konstytucji i ustawom. Przysługuje immunitet i nietykalność. Brak możliwości odwołania członka TS chyba że w zwykłych przypadkach (zrzeczenie się, choroba, przestępstwo).
Zakres podmiotowy odpowiedzialności:
- Prezydent (lub Marszałek go zastępujący)
- Premier i członkowie RM
- osoby którym Premier powierzył kierowanie Ministerstwem,
- Prezes NBP
- Prezes NIK
- Członkowie KRRiT
- Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych
Zakres przedmiotowy odpowiedzialności:
- naruszenia konstytucji lub ustawy,
- popełniony czyn jest związany z wykonywaniem urzędu.
Nie ma przeszkód by sądzić osoby już nie sprawujące urzędu.
W odniesieniu do prezydenta Trybunał ma charakter zupełny i wyłączny. W stosunku do innych osób ma ona charakter częściowy (za przestępstwa nie popełnione w związku ze sprawowanym urzędem odpowiadają oni przed sądem powszechnym). Odpowiedzialność przed TS ma charakter konkurencyjny - wyłącza odpowiedzialność przed innymi sądami.
Procedura:
- zgłoszenie wniosku wstępnego
- postępowanie w KOK
- postawienie w stan oskarżenia,
- rozpoznanie sprawy przez Trybunał I instancji,
- rozpoznanie sprawy przez Trybunał II instancji,
Wniosek może złożyć - w sprawach dotyczących prezydenta 140 członków Zgromadzenia Narodowego,
- w prawach dotyczących premiera i RM - 115 posłów,
- w sprawach pozostałych osób (prezydent, 115 posłów, komisji śledczej)
Kary jeżeli czyn nie jest przestępstwem:
- utrata praw wyborczych
- zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk
- utratę orderów i odznaczeń.
Jeżeli czyn był przestępstwem to kary z kodeksu karnego.