103707

Pojęcia zmiennej (rodzaje zmiennych) i wskaźnika - Zmienną jest każdy czynnik, który zmienia się pod względem wielkości czy rodzaju (czy jest mniej czy więcej agresji? Czy lęk zamienia się w rozpacz czy nie?) Wyróżniamy zmienną niezależną, jest to czynnik, którym badacz manipuluje, funkcjonuje ona jako przyczynowy element związku. Rolę skutków w tym związku odgrywa zmienna zależna, która jest tym, co eksperymentator mierzy. Jeżeli twierdzenia badacza dotyczące przyczyny i skutku są poprawne, to wartość zmiennej zależnej będzie zależna od wartości zmiennej niezależnej.

Notka Filipa: Można to wyjaśnić na takim przykładzie:

Hipoteza: dzieci, które będą oglądać dużo przemocy, wobec swoich równieśników będą bardziej agresywne.

Eksperyment: Manipulowanie ilością przemocy, oglądanej przez każdego z uczestników (zmienna niezależna), a następnie oszacowanie, jak wiele agresji (zmienna zależna) przejawiali oni w badanej sytuacji. Por. Pyt 31. Metoda eksperymentalna.

Istnieje trzeci typ zmiennej, zmienna zakłucająca. Kiedy na rzeczywistą przyczynę jakiegoś obserowalnego efektu behawioralnego nakłada się zakłucenie, wówczas proponowana przez eksperymentatora interpretacja danych jest zagrożona.

Wskaźnik: jest to obserwowalna część zjawiska, np w psychoterapii jest to objaw. Np katar jest wskaźnikiem grypy. Grypa jest zjawiskiem. W psychologii, np określony wynik liczbowy w kwestionariuszu może być wskaźnikiem np choroby bądź zaburzenia psychicznego.

Eksperymentalistów interesuje zachowanie- jak zmienia się ono w kolejnych sytuacjach laboratoryjnych. Korelacjoniści dociekają, w jakim stopniu różnią się postawy i postępowanie poszczególnych osób.

Wśród psychologii religii podział ten rysuje się mniej ostro. Ostatecznie wielu badaczy sądzi, że prawdziwe eksperymentalne podejście w tej dziedzinie jest niezmiernie trudne, jeśli w ogóle możliwe.