Rola deprywacji sensorycznej i przeciążenia sensorycznego w powstawaniu zmienionych stanów świadomości
Deprywacja sensoryczna
- każda sytuacja, która charakteryzuje się znacznym lub długotrwałym obniżeniem normalnego poziomu wejścia bodźcowego lub funkcjonowania ruchowego danej jednostki, może spowodować wystąpienie zaburzeń świadomości.
- pojawiają się halucynacje wzrokowe i słuchowe, czasem dotykowe,
- za deprywację sensoryczną można uznać: długotrwałe odosobnienie (np. w Arktyce lub na morzu), unieruchomienie w opatrunku gipsowym albo sztucznym płucu,
Przeciążenie sensoryczne
- zwiększona ilość odbieranych bodźców zmysłowych, nadmierna aktywność ruchowa oraz (lub) silne pobudzenie emocjonalne mogą sprzyjać wystąpieniu zmienionych stanów świadomości,
- konieczność długotrwałego utrzymywania czujności może również powodować halucynacje lub zniekształcenia percepcji,
- często opisuje się takie doznania, których przyczyną jest długotrwała czujność w czasie pełnienia służby wartowniczej, żarliwa modlitwa, silne zaabsorbowanie umysłu jakimś całkowicie pochłaniającym zadaniem lub skupienie uwagi na jakimś obiekcie zewnętrznym czy odczuciu wewnętrznym,
- wiele przypadków zmienionych stanów świadomości stwierdza się po takich nadmiernie stymulujących przeżyciach, jak rozruchy uliczne, religijne zebrania mające na celu odnowienie uczuć religijnych, długotrwały taniec (taki, jak uprawiany przez „wirujących" derwiszów), silny strach czy panika, stany transu w czasie pierwotnych ceremonii różnego rodzaju czy też momenty skrajnie silnej emocji (niezależnie od tego, czy emocją tą jest ekstaza miłosna czy też żal i smutek).