• choroby autoagresyjne - odpowiedź immunologiczna przeciwko autoantygenom, powstającym przez: odseparowanie (białko soczewki, tyreoglobulina. lipoprotciny oslonk mielinowych, glikoproteiny plemników), martwicę (zawal serca, marskość wątroby, oparzenia), dołączenie haptenu (toksyn, lek; ciało obce), podobieństwo antygenu = mimikra antygenowa (paciorkowce p-hemolizujące) choroba Hashimoto (struma lymphomatosa): naruszenie błony podstawnej —* przedostanie się tyreoglobuliny do przestrzeni śródmiąższowej —»nabycie antygenowości —»produkcja przeciwciał —* przewlekłe zapalenie tarczycy postać idiopatyczna choroby Addisona (cisawicy), niedokrwistość hemolityczna nabyta,
idiopatyczna krwotoczna trombocytopenia (purpura tlirombocytopenica idiopathica),
zespół Sjórgena - niedomoga ślinianek i gruczołów łzowych —> suche zapalenie spojówki i rogówki
(keratoconjunctivitis sicca),
miatenia (myasthenia gravis) - przeciwciała przeciwmiozynowe,
kolagenozy - niszczenie tkanki łącznej; choroby reumatyczne oraz parareumatyczne
> schorzenia reumatyczne
4 choroba reumayczna (morbus rheumaticus) - „liże stawy i kąsa serce"; zakażenie paciorkowcem |)-hemolizującym —* komponenta bakteryjna + białko uszkodzonych tkanek = autoantygen —* produkcja przeciwciał —*■ reakcja w szkielecie serca i stawach —* zapalenie włóknikowe = degeneratio s. necrosis fibrinoidea —* odczyn wytwórczy - ziarnina reumatyczna = guzek Aschoffa (pozostałość w. w. + k. A. z histiocytów + limfocyty i plazmocyty + fibroblasty) —* włóknienie i bliznowacenie —* zapalenie serca (pancarditis) + reumatyczne zapalenie stawów (polyarthritis rheumatica) + pląsawica (chorea minor) + zmiany w aorcie
■) reumatyzm pierwotnie przewlekły (rheumatismus chronicus primarius) = przewlekły reumatyzm postępujący (rheumatismus chronicus evolutivus) = reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) - u dzieci choroba Stilla - niewielkie okresowe wysiewy drobnoustrojów do krwi i narastająca nadwrażliwość tkanek; plazmocyty w zmienionej maziówce —* swoiste przeciwciało: czynnik reumatoidalny (RF) (Waalera i Rosego): dotyczy głównie małych stawów rąk i stóp: dymanika: wysięk —> obrzmienie i przekrwienie maziówki —* rozrost ziarniny —* łuszczka (pannus) —* zarośnięcie i nieruchomość (ankylosis fibrosa) —* zwapnienie ± metaplazja kostna (anky losis ossea); guzki reumatyczne w tkance podskórnej zwykle w sąsiedztwie zajętych stawów
> schorzenia parareumaty czne
■> toczeń nunieniowaty (lupus erythematosus = LE) (częściej $): typ przewlekły (dotyczy skóry', twarzy, nosa i policzków) oraz typ ostry = trzewny = układowy = SLE (głównie zmiany narządów wewnętrznych) -zwyrodnienie włóknikowate we włośniczkach, stawach, opłucnej, osierdziu, wsierdziu (zapalenie Libman a - Sacks‘a). śledzionie: przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) —* komórki LE = neutrofile obładowane chromatyną —*zepchnięcie jądra
guzkowate zapalenie tętnic (periarteritis nodosa) (częściej $) - uderza w tętnice typu mięśniowego, głównie wieńcowe, nerkowe i krezkowe; zwyrodnienie włóknikowate przydanek —> tętniaki, zakrzepy, knvotoki zapalenie skómo - mięśniowe (dermatomyositis), twardzina skóry' (scleroderma),
odcinkowe zapalenie jelit (enteritis regionalis) = choroba Leśniewskiego - Crohna, złośliwe stwardnienie naczyniowe nerek (nephrosclerosis maligna)
CZĘŚĆ II - PATOMORFOLOGIA KLINICZNA
choroby serca
• podstawowa jednostka morfologiczna serca: włókno mięśniowe
• niewydolność krążeniowa (insufficientia circulatoria) - m. in. niewydolność serca (insufficientia cordis) *— pericarditis obliterans, endocarditis, morbus rheumaticus
• rezerwa energetyczna: wyrównanie (compensatio) przez przerost serca (hypertrophia cordis): przerost całego serca <— sportowcy, czerwienica, wady zastawkowe
przerost LK «— choroby nerek, NT, wady zastawkowe
przerost PK <— zwężenie ujścia żylnego L, rozedma, odma, skizywienie kręgosłupa
> ocena na sekcji: wymiary, gntbość ścian, ciężar po opróżnieniu z krwi, rzeźba wewnętrzna: zgnibiale mm. beleczkowate z głębokimi zachyłkami, grube mm. brodawkowate o zaokrąglonych wierzchołkach
> mikro: jądra komórkowe są większe, zawierają zagęszczoną chromatynę rozłożona nierównomiernie, kanciasty kształt, względny niedobór ilościowy mitochondriów
• roszeizenie serca (dilatatio cordis) - wyraz niewydoloąści zatoinowej, towarzyszy przerostowi odśrodkowemu (hypertrophia excentrica); —*■—*—* serce wolowe (cor bovinum)