m2. powierzchni ścian podgrzewaczy i przegrzewaczy nie zalicza się do powierzchni ogrzewalnej kotta. Powierzchnia ogrzewalna najmniejszych kotłów centralnego ogrzewania wynosi kilka metrów kwadratowych, a w największych kotłach energetycznych dochodzi do około 20 000 m2. Natężenie powierzchni ogrzewalnej (D/H) jest to stosunek wydajności: kotła do jego powierzchni ogrzewalnej i wyraża się liczbą kg pary wytworzonej w ciągu 1 h z 1 m2 powierzchni ogrzewalnej kotła. Natężenie powierzchni ogrzewalnej charakteryzuje jej wykorzystanie a zależy głównie od konstrukcji paleniska i kotła, jak również od rodzaju paliwa oraz od warunków pracy urządzenia kotłowego. Zawiera się ona w granicach od 8 kg/m2 h w małych kotłach o prymitywnej budowie do 150 kg/m2 h w dużych kotłach opromieniowanych, opalanych pyłem węglowym, a przekracza nawet 600 kg/m2 h w kotłach specjalnych. Przy obliczaniu natężenia powierzchni ogrzewalnej wydajność kotła należy przeliczyć na tzw. Parę normalną ,. tj. parę suchą nasyconą o ciśnieniu 1 at nadciśnienia i entalpii ok. 640 kcal/kg. W sposób przybliżony możną ocenić jakość procesu wytwarzania pary w kotle, obliczając tzw. wielokrotność odparowania D/B(odparowalność kotła). Jest to stosunek wydajności kotła (przeliczonej na parę normalną) do ilości B kg węgła spalonego w ciągu godziny (przeliczonego na paliwo umowne). Wielokrotność odparowania wyraża, ile kg pary otrzymuje się w kotle przez spalanie 1 kg węgla, i wynosi zwykle 59 kg/kg . Najściślejszą ocenę pracy kotła uzyskuje się przez wyznaczenie jego sprawności. Z energii dostarczonej do paleniska w postaci energii chemicznej paliwa tylko część przechodzi do wytworzonej pary, a reszta zostaje rozproszona w otoczeniu jako tzw. straty cieplne w kotle. Sprawnością kotła nazywamy stosunek ilości ciepłą wyzyskanego użytecznie na wytworzenie w kotle pary - do całkowitej ilości energii dostarczonej do paleniska w postaci energii chemicznej paliwa gdzie: D - wydajność kotła w kg/h;i - entalpia pary pobieranej z kotła w kcal/kg; iw -entalpia wody zasilającej kocioł w kcal/kg; B -zużycie paliwa w ciągu godziny w kg/h;Qd - wartość opałowa, paliwa w kcal/kg. Sprawność kotłów parowych zawiera się w szerokich granicach zależnie od konstrukcji, staranności wykonania i obsługi kotła oraz od jego obciążenia i wynosi 0,500,70 w małych i prymitywnych urządzeniach kotłowych, 0,700,85 w urządzeniach większych z paleniskiem mechanicznym oraz 0,850,94 w urządzeniach dużych. Sprawność egzergetyczna kotłów parowych wynosi 0,400,60 d może być powiększona przez podwyższenie ciśnienia i temperatury produkowanej pary. Klasyfikacja kotłów parowych. Pod względem ciśnienia pary możemy podzielić . kotły na cztery rodzaje:l - kotły niskoprężne - do 15 at nadciśnienia; 2 - kotły średnio prężne - do 40 at nadciśnienia; 3 - kotły wysokoprężne - do 150 at nadciśnienia;4 - kotły na najwyższe ciśnienia -ponad 150 at nadciśnienia. Ze względu na przeznaczenie rozróżniamy następujące trzy grupy kotłów parowych:l - kotły ogrzewnicze - o wydajności do 2 t/h, wytwarzające parę nasyconą o ciśnieniu do 3 at nade,2 - kotły przemysłowo-ogrzewnicze - o wydajności do 10 t/h wytwarzające parę nasyconą lub lekko przegrzaną o ciśnieniu nie przekraczającym 15 at, używaną w przemyśle do celów technologicznych i ogrzewniczych,3 - kotły energetyczne - tj. kotły średnio i wysokoprężne, o dużej wydajności (ponad 10 t/h), wytwarzające parę wysoko przegrzaną do