POJĘCIE PAŃSTWA
Złożona zróżnicowana wewnętrznie , wieloszczeblowa struktura administracyjna społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, dysponująca władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Lub: Centralne i lokalne instytucje i urzędy publiczne, których działalność związana jest z funkcjonowaniem danego systemu społeczno-ekonomicznego Państwo = rząd
Dochody państwa = dochody budżetowe
Funkcje państwa: Ekonomiczne; Społeczne; Polityczne
Funkcje ekonomiczne: tworzenie ładu instytucjonalno-społecznego; niwelowanie
niedoskonałości rynku i konkurencji; występowanie efektów zewnętrznych; istnienie dóbr publicznych; niwelowanie wahań aktywności gospodarczej- funkcja stabilizacyjna; istnienie pozbawionych opieki ludzi starych czy chorych; niwelowanie rozpiętości dochodowych. Argumenty przeciw państwu: wytwarzanie stanów nierównowagi (gdy regulacje państwa oddziałują na ceny); zniekształcanie informacji; zmniejszanie elastyczności systemu (biurokratyzacja, usztywnienie procesów decyzyjnych); wysokie koszty interwencjonizmu i niska jego skuteczność; osłabienie bodźców rynkowych; niereprezentatywność rządów (rządy w imieniu swojej grupy interesów); ograniczanie wolności jednostki i hamowanie oddolnej inicjatywy.
ROLA PAŃSTWA:
• PAŃSTWO DÓBR PUBLICZNYCH: Dostarcza dóbr, które nie będą dostarczone przez jednostki
• PAŃSTWO ROZWOJOWE: funkcja akuszerki: wspieranie przemysłów, by się utworzyły; funkcja męża: aktywne tworzenie przemysłów
• PAŃSTWO STABILIZACJI MAKROEKONOMICZNEJ: Łagodzenie cyklicznych wahań koniunkturalnych, umożliwienie stabilnego rozwoju poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki fiskalnej i monetarnej;
• PAŃSTWO KORYGUJĄCE NIEDOSKONAŁOŚCI RYNKOWE: Wkracza, gdy występują koszty zewnętrzne (ochrona środowiska, przeciwdziałanie monopolizacji, zapewnienie ładu przestrzennego) lub korzyści zewnętrzne (edukacja, ochrona środowiska)
• PAŃSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI SPOŁECZNEJ: komunizm
• PAŃSTWO ŁADU SPOŁECZNEGO (SOCJALNE): niweluje nierówności
dochodów, tworzy instytucjonalne zabezpieczenia dotyczące warunków pracy, ochrony pracowników, kształtowania ubezpieczeń społecznych, zasiłków, itp.
ZASADY „DOBREGO PAŃSTWA”
1. Zasada symbiozy państwa i rynku
2. Zasada komplementamości rynku i demokracji
3. Zasada dominacji mechanizmu rynkowego w gospodarowaniu
4. Zasada „surowego paternalizmu” państwowego
5. Zasada ekonomizacji sfery publicznej
6. Zasada samorządności i decentralizacji
7. Zasada stabilności, która nie demobilizuje
8. Zasada przejrzystości i dezalienacji państwa