104496

PRAWO SĄDOWE RP SZLACHECKIEJ II. PRAWO PRYWATNE

A. OSOBY

lala sprawne - od XVI w. chłopcy - 15. dziewczyny - 12 w 2 połowie XVII w podniesiona do 18 dla chłopców. 14 dla dziewczyn.

lala dojrzałe - uzyskiwane przez mężczyznę w wieku 24 lal. po zakoiiczeniu lat sprawnych (18-24) lala roztropne - w prawie miejskim w wieku 21 lat u faceta, po zakoiiczeniu lal sprawnych (14-21)

osobowość prawna - miały jąbiskupstwa. kapituły, klasztory, w prawie wiejskim - gromady z własnymi pastwiskami łąkami i lasami, w miejskim - miasta z władzami miejskimi i cechami

zdolność prawna i do czynność prawnych - pełne mieli tylko ci szlachcice, którzy cieszyli się dobrym imieniem i czcią cudzoziemcy - spadek mogli przekazać tylko tym. którzy mieszkali w RP. inaczej jako kaduk przypadał królowi, nie mogli nabywać nieruchomości na własność czy w zastaw, posiadane musieli sprzedawać

król - nie mógł nabywać dóbr dziedzicznych dla swojej rodziny, wyjazdów za granicę, hajtać się bez zezwolenia sejmu

293. lnayy amartyiatyjut;

ograniczały wzrost dóbr kościoła, nie naruszały stanu posiadania - zakazywały alienacji dóbr ziemskich na rzecz kościoła i na rzecz duchownych w zakonach. . od XVI w. zakonnice i zakonnicy nie mogli osobiście zarządzać odziedziczonym majątkiem mdiomym, obowiązek ten spadał na najbliższego krewnego męskiego

B. MAŁŻEŃSTWO I RODZINA

kościelna forma - obowiązkowa od 1577 - obie strony musiały wyrazić wolę małżeiistwa przed proboszczem w obecności przynajmniej dwóch świadków - inaczej było to małżeństwo potajemne - nieważne

unieważnienie małżeństwa - uzyskanie urzędowego potwierdzenia, że małżeństwo nie zostało ważnie zawarte przeszkody zrywające - powodowały nieważność małżeństwa - brak śawiadomego oświadczenia woli zawarcia małżeństwa, przymus, błąd co do osoby, chory umysłowo, pominięcie istotnej formy zawarcia małżeństwa, impotencja, bigamia, brak chrztu, wyższe święcenia duchowne, śluby zakonne, uprowadzenie kobiety, pokrewieństwo w linii brostej i w linii bocznej (ale do IV stopnia)

przeszkody wzbraniające - zabraniał)' małżeństwa, ale jeśli już je zawarto mimo ich istnienia, małżeństwo takie było ważne: różnorodność wyznania wśród chrześcijan, dalsze pokrewieństwo przy braku dyspensy

separacja od stołu i loża - stała lub czasowa, przerwanie wspóbiości życia małżeńskiego za zgodą obu stron lub na moczy orzeczenia sądu

295- SteumM majątków c między malipukaiui:

intercyza - umowa zawierana razem z zaręczynami określała szczegółowo skład wyprawry. wysokość posagu i wiana w prawie ziemskim - po śmierci ojca obowiązek wyposażenia córki przechodził na braci, jeślibracia utracili dobra po ojcu. obowiązek ten przechodził na wierzycieli posag był wypłacany w gotówce lub zapisywany na dobrach przekazanych w zastaw użytkowry

w prawie miejskim - prawo magdeburskie ustanawiało odrębność majątkową małżonków, prawo chełmińskie wspóbiotę majątkową - dobra małzonmków łączyły się w całość, dysponował nią mąż. po śmierci jednej ze stron pół majątku dostawała druga strona a drugie pół spadkobiercy

dożywocie - zapis męża na rzecz żony na wypadek wdowriristwa. dający jej dożywotnie używanie majątku (całego), ale bez prawa zbycia luli obciążania, od XVI w. dożywocie również zapisywano na męża. wzajemne dożywocie stało się regułą

296.    Stosunki majątków cmiedzy rodzicauii a dziećmi w prawic wiejskim; niedziały - likwidowano je z woli członków rodziny lub z woli administracji dominiabiej

wydział - w wypadku ożenku syna lub córki otrzymywali od rodziców część ich ińedziału i inwentarza

297.    Przysposobienie, dzieci iiiefliibiie;

przysposobienie (adopcja) - celem jego było przekazanie spadku adoptowanemu, adoptowany dziedziczył równolegle w swojej rodzinie i nie przybierał nazwiska adoptującego do czasu jego śmierci, kobieta adoptowała tylko za zgodą krewnych adopcja braterska - wzajemne dziedziczenie po sobie

adopcja do herbu - umożliwiła przenikanie do szlachty elementów mieszczańskich, zakazanaw 1616 roku

bękarty - dzieci pozaślubne. lub zrodzone z małżeństwa, które współżyło ze sobą przed ślubem; nie miał)- prawa do

dziedziczenia po ojca nie korzystał)' z praw szlacheckich, nie nosiły nazwiska ojca

298.    Opieka i kuratela:

inwentarz - sporządzany przy obejmowaniu opieki, dotyczył majątku osoby objętej opieką, sporządzano go w obecności dwóch świadków, na opiekunie ciążył obowiązek wykształcenia nieletnich, opiekun mógł być na wniosek protegowanego zwobiiony z opieki

kurator - ustanawiany dla osób w lalach sprawnych (ale przed latami dojrzałymi • do 24 roku), powoływano też ich dla opieki nad starymi lub chorymi obłożnie, dla marnotrawców (na wniosek rodziny), dla dojrzałych panien, które nie wyszły za mąż. dla kobiet separowanych, dla wdów