3893820522

GUNTHER TEUBNER

Urodzony w 1944 roku. Od 1977 roku wykłada prawo prywatne i socjologię prawa na Uniwersytecie we Frankfurcie, wielokrotnie wykładał na Uniwersytecie w Berkeley. W latach 1992-1998 był Ollo-Kahn-Freund Professor of Comparative Law and Legał Theory w London School of Economics. W 1983 otrzymał nagrodę Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego im. Leona Pctrażyckiego, a w 1998 roku - Nagrodę Akademii Europejskiej w Londynie.

Jest głównym twórcą koncepcji prawa refleksyjnego (wspólnie z H. Wilke) oraz jednym z najznakomitszych przedstawicieli teorii prawa autopojetycznego (obok N. Luhmanna i J-P Dupuy'cgo).

Opublikował m.in. Law as an Autopoietic System-, State, Law, Economy as Autopoietic Systems, Environmental Law and Ecological Responsibility; Global Law without a State.

I. PRAWO DO DOSTĘPU DO CYBERPRZESTRZENI?

W pewnym spektakularnym procesie grupa krytyków globalizacji, powołując się na zasadę wolności słowa, stara się uzyskać sądowe gwarancje dostępu do Internetu. Pozwanym jest komercyjny właściciel serwera, pozwalający osobom trzecim na publikowanie własnych stron www. Od dłuższego czasu był on uwikłany w spory sądowe z osobami prywatnymi i administracją publiczną, ponieważ niektóre ze stron zawierały pornografię dziecięcą i nazistowskie materiały propagandowe. Do działania zmusił prowidera wyrok paryskiego Tribunal de Grandę Instance, wydany 20 listopada 2000 roku, który nakazywał firmie Yahoo Inc. zablokowanie francuskim użytkownikom Internetu dostępu do aukcji przedmiotów o charakterze nazistowskim. Poza tym, bodźcem do działania okazał się nowy trend, który pojawił się w Europie i Stanach Zjednoczonych, do tworzenia wspólnych, publiczno-prywatnych regulacji, wiążący odpowiedzialność prowiderów ze współpracą z organami rządowymi. W związku z tym, prowider zablokował dostęp do wszystkich stron www, których istnienie wiązało się, jego zdaniem, zc zbyt wysokim ryzykiem wytoczenia sprawy karnej lub cywilnej. Zakaz obejmował również grupy polityczne, uznane za radykalne. Grupa przeciwników globalizacji stara się obecnie uzyskać dostęp do serwerów w drodze procesu cywilnego.

Sprawa ta skupia jak w soczewce kilka zasadniczych problemów, do rozstrzygnięcia których zmusza digitalizacja komunikacji. Nie chodzi tu tylko o rozważenie kwestii prawnych o charakterze technicznym, takich jak obowiązek zawierania umów przez prowiderów, prywatna cenzura, prawo dostępu do rozmaitych usług internetowych, obowiązywanie i stosowanie w transnarodowej przestrzeni internetowej narodowych norm prawnych, albo skutki dla osób trzecich, jakie w cyberprzestrzeni wywołuje obowiązywanie praw podstawowych. Musimy raczej zmierzyć się z bardziej zasadniczym pytaniem, pytaniem o uniwersalne prawo obywatelskie do dostępu do komunikacji cyfrowej, a w konsekwencji z zagadnieniem wykluczenia z globalnych procesów komunikacji. W tle pozostaje pytanie teoretyczne, czy z logiki rozwoju zróżnicowania funkcjonalnego nie wynika, że binarne kody systemów światowych są podporządkowane pojedynczemu rozróżnieniu na inkluzję i ckskluzję. Czy, wskutek ekskluzji całych grup społecznych, rozróżnienie cksluzja-inkluzja stanie się metakodcm XXI wieku, zapośredniczającym wszystkie inne kody, a jednocześnie podważającym samo zróżnicowanie funkcjonalne, i dominującym nad innymi zagadnieniami społeczno-politycznymi?