Historia (io/ofii - Herakil / Ele/u 1
• nosił przydomek „ciemny ”, gdyż jego poglądy bez jasności misteriów nie mogły być zrozumiałe
• według niego arche to ogień
o ogień symbolizuje przemianę i nieustanny ruch o nie ma nic stałego, wszystko znajduje się w ruchu („Panta rei") o ogień jest najlepszym symbolem zmienności świata o zasada świata jest wieczna i ponadczasowa
• życie
o poglądy na śmierć i odrodzenie
■ śmierć - kres bytu
■ odrodzenie - powołanie do nowego bytu
o życie jako proces ciągłej zmiany - człowiek tak jak ogień nie ma w swoim życiu stałego momentu - wciąż umiera i odradza się
• relatywizm heraklitański
o zmienność oznacza przechodzenie od jednego stanu do drugiego o człowiek nie jest zdolny do poznania zmysłowego o wszystko jest względne o próba obalenia trwałych zasad i wartości
• zmienność jest podstawą bytu. zaś u jej źródła leżą przeciwieństwa - ze zderzenia przeciwieństw powstaje wojna, która jest ojcem i królem wszechrzeczy
• byt charakteryzowany przez wieczną zmienność jest bytem harmonicznym
• panteizm heraklitański - wszystko jest w Bogu i on jest we wszystkim
• kreacjonizm heraklitański - Bóg jest stwórcą wszystkiego, stworzył czas i przestrzeń, chociaż sam jest nieprzemijalny i ponadczasowy