104558

hedonizin etyczny hedonizin psychologiczny

Hedonizmem etycznym nazywamy takie poglądy, wg których ludzie powinni zmierzać do szczęścia (cudzego lub swojego), bowiem jest to "etycznie dobre".

Hedonizm psychologiczny głosi, iż ludzie pragną szczęścia, nie mówi nic jednak co do sposobu (oraz rodzaju) jego osiągnięcia.

Najstarszą formą hedonizmu jest hedonizm cyrenejski. Jego cechy: liczy się tylko szczęście "prywatne" (szczęścia innych ludzi nie odczuwamy); szczęście można osiągnąć poprzez chwilowe przyjemności; to co nazywamy "długotrwałym szczęściem" jest ich tylko ciągiem; szczęście jest aktywne, tj. jest stanem czynnym umysłu/ducha/duszy, nie polega natomiast na braku cierpienia. Giwilowe, natychmiastowe szczęście jest ważniejsze niż "odłożone na później".

Hedonizm prezentowany był przez przedstawicieli szkoły filozoficznej założonej w IV wieku p.n.e. przez uczniów Sokratesa (m.in. Arystypa z Cyreny).

Epikur w etyce uznawał tożsamość dobra (przyjemności) i szczęścia oraz życia moralnego i życia szczęśliwego. Za dostateczny warunek szczęścia uważał stan tzw. ataraksji, czyli braku cierpień i trosk, a za główne źródło cierpienia — przesądy i obawy, takie jak strach przed bogami i śmiercią.

Hedonizin według Epikurejczyków

o interesowali się przede wszystkim przyjemnym i szczęśliwym życiem

■    aby odczuwać szczęście, trzeba je najpierw pojąć

■    przyjemność jest celem samym w sobie i ma charakter cielesny

■    szczęście to odczuwanie przyjemności przez jak najdłuższy czas

o atarksja - stan idealny, przyjemność ujęta jako stan fizycznej równowagi - brak pożądania, zaburzeń umysłowych, równowaga ciała i duszy

■    życie w atarksji - żyde na ustroniu, kontemplowanie, pielęgnowanie duchowości

■    człowiek powinien gardzić bogactwem i zaszczytami, deszyć się tylko życiem w przyjaźni z innymi

•    odrzucenie religii, jako mogącą zburzyć atarksję

• bogowie co prawda istnieją, gdyż pojawiają się w snach, ale żyją w oddaleniu i nie decydują o losach człowieka

•    zbyt silne przyjemności uniemożliwiają osiągnięcie atarksji

o śmierć jest równie naturalna jak życie - to zaśnięcie, naturalna kolej życia o koncepcja budowy świata jest zaczerpnięta od Demokryta i atomistów o człowiek ma naturalne prawo do wolności, gdyż jest to jego cecha wrodzona o okresy życia czloweka

■    przyjemność

•    neutralność

■    ból i cierpienie • epikurejska teoria poznania

o wrażenia zmysłowe są tym, czym są i nie ma sensu nad tym deliberować o pojęde - powstaje z powtarzających się wrażeń zmysłowych sądy formułuje się z pojęć

Irracjonalizm • w ontologii stanowisko głoszące, że byt (rzeczywistość) jest wewnętrznie sprzeczny (nieracjonalny) i nie daje się w ogóle poznać przez ludzkie władze poznawcze. W epistemologii (teorii poznania) może przybierać formy mniej lub bardziej radykalne. W tej ostatniej formie neguje wszelką wartość poznaiua racjonalnego (antyracjonalizm). Częściej głosi, że u podstaw naszego poznania leżą motywy i czynniki pożaracjonalne: wola, uczucia. Domaga się równouprawnienia poznania pozaracjonalnego z racjonalnym lub twierdzi, że w niektórych wypadkach poznanie pozaracjonalne (np. doświadczenie mistyczne czy miłość) pełniej i wierniej informuje o tym, co poznawane, aniżeli rozum.

Za twórcę irracjonalizmu uznaje się Św. Augustyna: Teoretycznie uczucie nie może brać udziału w procesie poznawczym (epistemologicznym). jednak w kwestii poznania Boga rozum nie wystarcza. Irracjonalizm przyznaje rolę uczucia i deprecjonuje rolę rozumu.