104676

nad tym, w jaki sposób niezbywalne namiętności i dążenia ludzkie zaspokoić, zamiast rodzić antagonizmy, aby służyło to powszechnemu dobru. Przyszłością jest społeczność harmonijna, zorganizowana w falanstery, gdzie wszystkie namiętności znajdą dla siebie zaspokojenie i konstruktywne zastosowanie. Istnieje 12 podstawowych namiętności, wspólnych wszystkim ludziom lecz rozdzielonych w niejednakowych proporcjach. Przez różne obliczeni Fourier doszedł do wniosku, że różne kombinacje tych namiętności tworzą 810 typów charakteru. Jeden falanster powinien obejmować wszystkie ludzkie charaktery, ma on liczyć 1620 albo 2000osób. Produkcja powinna być zorganizowana w taki sposób, aby każdy miał zajęcie najbardziej zgodne z typem jego charakteru. Nikt nie będzie przywiązany do stałego zajęcia, kobiety zrównane są z mężczyznami, życie rodzinne ulega likwidacji. Całkowita swoboda seksualna jest jednym z naczelnych praw nowego ustroju. Ani własność ani dziedziczenie nie są zniesione ale przestają być źródłem antagonizmów. Falanga zapewnia każdemu minimum utrzymania, dzieciom bezpłatne i powszechne wykształcenie. Instytucje władzy państwowej staną się zbędne, wszystkie sprawy publiczne rozstrzygnięte będą na zasadach demokratycznych, a rządzenie utożsami się z administracją gospodarczą, chociaż dla zachowania rozmaitości i pobudzenia rywalizacji zachowane zostaną różne godności i czynności reprezentacyjne. Niepowstrzymana fantazja z jaką Fourier opisywał „ rajski żywot" Nowego Śwta oraz narzucenie własnych gustów ludzkości, sprawia, że zyskał on opinię dziwaka i przyćmiła niektóre rozsądne spostrzeżenia w jego traktatach.

PIERRE PROUDHON (anarchizm) - Wierzył, że istnieje naturalny ład społeczny i niezbywalne, przyrodzone prawa człowieka do wolności, równości i suwerenności osobowej. Prawa te są gwałcone w obecnym stanie gospodarczym. Pierwotnym określnikiem ludzkiego bytu jest praca produkcyjna, a czynności umysłowe i ich wytwory rodzą się za przyczyną pracy. Popiera on zniesienie własności opartej na niezapracowanym dochodzie („własność to kradzież’). Jest to własność w sensie „monopolu". Nie oznacza to, że głosił on zniesienie Jasności w ogóle , w sensie swobody dysponowania narzędziami pracy przez wytwórców. Przeciwnie własność w tym znaczeniu jest warunkiem wolności osobowej i suwerenności jednostek. Koncentracja bogactw w ręku nielicznych kosztem pauperyzacji mas robotniczych nie może być usunięta inaczej niż przez całkowite zniesienie dochodów płynących z monopolu. System przyszłego społeczeństwa mutualistycznego opierać się będzie na uzgodnieniu wolności i równości, wolności i współdziałania - wartości, które dotąd nie dawały się uzgodnić. Proudhon zlekceważył kwestie czysto polityczne, uważając kwestię robotniczą za najważniejszą. Państwo, które jest narzędziem w ręku posiadaczy powinno zostać zniesione na rzecz systemu swobodnych umów między kooperantami gospodarczymi. Był przeciwnikiem rewolucji, a nawet strajków uważając, że działania przemocą przeciw posiadaczom prowadzą do despotyzmu i bezładu oraz zaostrzająistniejące przeciwstawieństwa zamiast je łagodzić.

\MLHELM WEITLING (komunizm utopijny) -przyczyną klęsk społecznych jest nierówny rozdział dóbr i obowiązków oraz nieumiarkowane pożądanie zbytku. Gdy zaprowadzi się wspólnotę dóbr i powszediny obowiązek pracy całe zło i niesprawiedliwość społeczna zostaną rozwiązane. Czas pracy skróci się, a sama praca stanie się przyjemnością. Nie będzie pieniędzy, nie będzie też gromadzenia bogactw, różnice klasowe znikną, wszystkie dobra ciała i ducha będą dostępne wszystkim. Świat będzie rajem równych i wolnych, znikną wszystkie złe pożądania, przestępstwa, zawiść i nienawiść. Ludzkość wróci do jedności. Będzie nawet wspólny język, który wyprze języki narodowe. Na zbytek będzie sobie można pozwolić, bo przy równych obowiązkach dostatek będzie udziałem wszystkich, a ci którzy jeszcze będą mogli dogodzić swojej fantazji mogą zapracować na nie dodatkowymi godzinami pracy. Obowiązkowy czas pracy zostanie zredukowany do 3 godzin dziennie.

Etieme Cabet (komunizm utopijny) - opis szczęśliwej wyspy komunistycznej. Społeczeństwo ikaiyjskie Cabeta jest typem egalitarnej wspólnoty o pewnych rysach totalitarnych. Zakłada on całkowite zniesienie własności oraz wymiany pieniężnej. Cała produkcja społeczna tworzy jeden organizm, którego jednostki są członkami. Wszyscy mają obowiązek pracy odpowiedni do swoich potrzeb. Społeczeństwo musi się starać, w miarę możliwości, aby wszyscy jednakowo się odżywiali, ubierali i mieszkali. Cały lud jest jedynym suwerenem na swoim terytorium. Administratorzy, którzy czuwają nad całością procesów wytwórczych, są wybierani przez ludność. Nie ma partii, istnieje cenzura aby przeciwdziałać demoralizacji. Cabet odrzuca rewolucję ponieważ społeczeństwo doskonałe opiera się na wymogach wprowadzonych z powszechnej natury ludzkiej, a wszyscy ludzie na równi są jej uczestnikami, więc błędem byłoby zaczynać budowę nowego świata od przemocy. Bogacze są ofiarami wadliwego systemu społecznego i trzeba poddać ich odpowiedniej edukacji. Droga do lepszego świata prowadzi nie przez gwałt i konspirację ale przez stopniowe naprawy i ustrój przejściowy, który łagodnie przerośnie w wymarzoną wspólnotę.

LOUIS AUGUSTĘ BLANQUI (komunizm utopijny ) - nierówność i wyzysk pochodzą stąd, że towary nie są wymieniane wedle ich rzeczywistej wartości ustanowionej ilością pracy. Zajmował się