f) Wspólnota nie jest obszarem w który personifikuje się człowiek - człowiek kształtuje się we własnym sumieniu
• Św. Augustyn (3S4-430): on też musiał odpierać ataki na chrześcijan jako sprawców upadku Cesarstwa - za rządów Teodozjusza 1 dirześcijaństwo stało się religią państwową.
- „O państwie bożym. Przeciw poganom ksiąg XXII”
- do pewnych tajemnic można zbliżyć? się jedynie za pomocą wiary, nie zaś rozumu
- nie zwalcza filozofii
• Bóg jest początkiem i końcem
• Wszystko dzieje się z woli Boga, także On decyduje o powstawaniu państw - „rozdaje królestwa ziemskie” i „czym to wedle porządku rzeczy i czasów nam nie znanego, ale Jemu doskonale znanego. Temu porządkowi czasów nie służy jako poddany. lecz włada mm”- stąd odrzucenie koncepcji samookreślenia także na poziomie państwa
- Co decyduje o paiistwie: prawo to za mało; potrzebna jest sprawiedliwość a jest ona tylko tam gdzie państwo ustanowił Chrystus - stąd republika rzymska nigdy nie była państwem
- upadek Rzymu wynikał z immanentnych cech jego ustroju a ponadto rozpusty i braku pobożności jego obywateli.
• Odrzuca teorię spontanicznego powstania wspólnoty: „nasiona towarzyskości” to fikcja a rozum wydaje się wątpliwym gwarantem ciągłości istnienia państwa. Ludzie raczej wyrządzają sobie krzywdę („człowiek obcuje ze swoim psem chętniej aniżeli z obcym człowiekiem")
- racjonalna wiedza o paiistwie powinna być zastąpiona teologia polityczną - źródłem konstytucji państwa powinno być słowo boże
• podział na państwo ziemskie oparte na miłości własnej oraz boże oparte na miłości Boga - są to pewnego rodzaju konstmkty
- istnienie państwa jest bezsprzecznie konieczne zarówno wierzącym jak i niewierzącym aby mogli wszyscy oni prowadzić życie doczesne
- Cnota jest to jedynie remedium na zło. pewnego rodzaju ograniczenie - nie jest to dobro absolutne - kresem dobra jest Bóg
- Pobożność jako sposób samookreślenia a nie publiczna agora
- „Szczytem naszych dóbr jest pokój - „Pokój nie może istnieć bez podporządkowania wszystkiego jakiemuś zwierzduiikowi”. ale władza będąca poshigą nie może odstępować od nakazów miłości - „Rozkazują ci co troszczą się o innych, słuchają zaś ci co są przedmiotem troski"- w tym ujęciu Państwo Boże podporządkowane jest niejako p. ziemskiemu, gdyż to dnigie gwarantuje pokój oraz zabezpiecza doczesny wymiar egzystencji
- Prawa zawierają telos państwa i konkretyzują reguły pokoju
- Wyróżnia: lex aeterna, lex naturaJis i lex tempordis : pierwsze dotyczy ontologii. dnigie moralności, trzecie określa autorytet państwa — jednak treści czerpie z praw usytuowanych wyżej które sankcjonuje