Rewolucja w Rosji 1905-1907 Temat nr 10
• niepokoje i późniejsza rewolucja w Rosji miały charakter społeczno-ekonomiczny -zawierały postulaty wyzwolenia społecznego, podmiotowości dla proletariatu praw dla burżuazji, ewolucji systemu carskiego, na co szczególnie silnie nalegało ziemiaństwo i klasy uprzywilejowane
• przyczyny wybuchu społecznego:
o niezależny od władzy kryzys gospodarczy wywołany nierównomiernym, kryzysowym modelem rozwoju kapitalizmu - nadprodukcja i susza o wojna rosyjsko-japońska
• chęć odwrócenia niezadowolenia społecznego
■ chęć poprawy pozycji i prestiżu państwa
• klęska na froncie
• spadek zaufania do cara Mikołaja II, który osobiście dowodził armię
■ kryzys w najwyższych strukturach wojskowych - niezadowolenie wysokich rangą dowódców
• I 1905 - manifestacje w Petersburgu - „krwawa niedziela", wojsko otworzyło ogień do demonstrantów, setki zabitych robotników - wieść o tym szybko obiegła Rosję
• przez całą Rosję przetoczyła się fala strajków w zakładach przemysłowych, które niekiedy przeistoczyły się w walki uliczne
• porażka na Dalekim Wschodzie i niemożność powrotu żołnierzy do domów (na trasie kolei władze w niektórych miejscach przejęły rady rewolucyjne) postawiła pod znakiem zapytania lojalność i skuteczność armii
• 17 X 1905 - car Mikołaj II zapowiada reformy i zwołanie Dumy
• reformy realizowane są na wiosnę 1906 roku - powołano Dumę, rząd z premierem Stołypinem na czele, przyjęto ustawy konstytucyjne - Rosja przedzierzgnęła się w monarchię konstytucyjną
• działalność rozpoczęły partie i stowarzyszenia
o eserowcy (rewolucyjni socjaliści) o Socjaldemokratyczna Partia Rosji o konstytucyjni demokraci (kadeci)
o Związek 17 X (oktiabryści) - ziemiańska partia konserwatywna o Partia Pracy (partia chłopska, tzw. trudowicy)
• w wyniku sporów o kształt i charakter reformy rolnej rozwiązano po 3 miesiącach I Dumę, po czym car wprowadził restrykcje do ordynacji wyborczej - do II Dumy weszło mnie posłów, miała ona mniejsze uprawnienia, wybory odbywały się systemem kurialnym i ograniczały dostęp do władzy partiom radykalnym
• w wyniku działań rewolucyjnych doświadczenia zdobyły partie rewolucyjne
• nastąpiło osłabienie pozycji politycznej Rosji - w 1908roku nie mogła ona udzielić poparcia Serbii w okresie „kryzysu bałkańskiego"