104851

urząd prezydenta zastępijąc go Radą Państwa. 6 kwietnia 1968 uchwalono nową, socjalistyczną konstytucję (wersja znowelizowana w 1974 roku obowiązywała do 1990 roku).

‘Jesień ludów" w 1989 r. poddała w wątpliwość istnienie dwóch odrębnych państw niemieckich. Również wiefcie mocarstwa po raz pierwszy od wojny nie stwarzały zasadniczych pizeszkód na drodze do reuniikacji państwa niemieckiego. Już w 1989 r. Stany Zjednoczone poparły ideę zjednoczenia stawiając jednak warunki - nowe Niemcy uznają granice z sąsiadami, będą należały do NATO i Unii Europejskiej. Stanowisko Związku Sowieckiego ulegało stopniowo zupełnym zmianom od zupełnego sprzeciwu wobec zjednoczenia, aż po wyrażenie zgody. Podczas wizyty w Moskwie kanderza Helmuta Kohla w 1990 roku, Micha! Gorbaczow zaproponował, aby Niemcy na mocy porozumienia NRD-RFN sani ustalili tempo i sposób reunilikacji. Po serii tzw. "konferencji 2+4", 12 września 1990 zawarto w Moskwie układ pomiędzy RFN i NRD oraz czterema państwami okupacyjnymi ostatecznie zamykający kwestię niemiecką po II wojnie światowej. Odbyły się wybory do Izby Ludowej NRO. Nowo wyłoniony parlament dokonał zmian ustrojowych upodabniających NRD do RFN, następnie zawarto unię gospodarczą, walutową i socjalną między oboma państwami. 23 sierpnia parlamenty obu państw ucłiwaliły ustawę o przystąpieniu NRD do RFN i oznaczyły termii ogólnoniemieckich wyborów parlamentamydi na 2 grudnia. 3 października przyjęto w Berlinie układ między NRD i RFN o ustanowieniu jedności Niemiec. Z tym dniem istnienie dwóch państw niemieckich przeszło do historii. Zjednoczone Niemcy wstąpiły do NATO (z pewnymi zastrzeżeniami wyrażonymi w układzie moskiewskin 2+4) oraz Unii Europejskiej, stolicą państwa stal się Berlin, aktem najwyższego rzędu jest Ustawa Zasadnicza RFN z 1949 roku.

USTAWA ZASADNICZA

-    Preambiia, 146 artykułów, 14 rozdziałów (1-11,4a, 8a i lOa)

47 nowekzacji - ostatnia (do 2003 r.) - grudzień 2000 r. - art. 12a ( w założeniu miała charakter tymczasowy (wyrażony w preambule oraz w nazwie), aż do dokonania zjednoczenia

Niemiec; po zjednoczeniu uznano, że ustawa zasadnicza stracia swój tymczasowy charakter i odtąd jest konstytucją

całego narodu niemieckiego (art 116 pt .Narodowość niemiecka’niepokoi wielu Polaków, bowiem stanowi, że Niemcem

jest również osoba, która urodziła się lub mieszkała na terytorium Rzeszy Niemieckiej według granic z 31grudnia 1937 r.

oraz jej potomkowie)

-    Konstytucja ma charakter sztywny, normalna zmiana wymaga specjalnego acz nieskomplikowanego trybu (wniosek o zmianę konstytucji i przyjęrie go większością 2/3 głosów przez parlament i Radę Związkową); istnieje także możliwość zmiany pośredniej konstytucji, łatwiejszej i ograniczonej do pewnych kwestii (mii. w związku z ralyHcacją linów międzynarodowych)

-    Konstytucja wprowadza bezwz^ędny zakaz zmiany konstytucji w zakresie tzw. zasad podstawowych: zasady państwa socjalnego, lederalizmu, demokracji, podziału władz i praworządności (normy niezmienialne konstytucji)

-    W skład federacji wchodzi 16 krajów (6 z byłej NRD) o ograniczonej suwerenności, własnej konstytucji, ograniczonych prawach utrzymywania Stasiuków międzynarodowych, własnej organizacji władz państwowych (parlament, rząd i sądownictwo krajowe) oraz możliwości brania udziału w kształtowaniu woli federacji. Instytucjonalnym wyrazem federalnej struktury RFN jest na szczeblu związkowym Rada Związkowa (Bundesrat).

-    Zasada domniemania kompetencp państw związkowych (oraz ich ustawodawstwa, administracji i wymiaru sprawiediwośd) - państwa związkowe mają wszystkie kompetencje oprócz tych, które Ustawa Zasadnicza wyraźnie przyznaje lederacji. W praktyce są to bardzo nieliczne kompetencje. Istnieje także grupa kompetencji ustawodawczych konkurencyjnych • kraj związkowy ma ją dopóty, dopóki federacja z niej nie skorzysta

-    Pozycja ustrojowa krajów związkowych jest słabsza niż w innych federacjach (USA lub Szwajcaria); poza tym - w praktyce władze federalne wykaz iją tendencję do rozszerzania swoich kompetencji kosztem państw związkowych; doprowadza to często do sporów poitycznych i zwiększa znaczenie Związkowego Trybunału Konstytucyjnego (opowiadającego się jak dotąd po stronie państw związkowych)

-    Konstytucja zawiera katalog praw i wolnośd obywatelskich oraz mażlw/ość ich zawieszenia w czasie stanu wyjątkowego lub wojennego, na straży przestrzegania praw i wolności stoją sądy powszechne i Związkowy Trybunał Konstytucyjny który rozpatruje skargi obywatel na naruszenie przez państwo ich konstytucyjnie zagwarantowanych praw

-    Mandat przedstawicielski ma charakter wolny (niezwiązany)

-    System partyjny w Niemczech • tzw. system dwupartyjny zmodyfkowany.

-    Dwie główne siły w Niemczech (bez jednej z nich nie sposób powołać federalnego rządu) to chadecja: [CDU (Unia Chrześdjańsko-Demokratyczna) i jej bawarski orfam CSU (Unia Chrześcijańsko-Społeczna)] i socjaldemokracja - SPD (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec). Od 1969 roku rolę .języczka u wagi* sprawowali liberałowie z FDP (Wolna Partia Demokratyczna), którzy pomimo malej liczebności zawsze trafiali do parlamentu i rządu. W czasie wyborów z 1998 r. ich miejsce u Iwku koalicjanta (SPD) zajęło nowe ugrupowanie - Sojusz 90/Zieloni. Podczas ostatnich wyborów (22 września 2002) pomimo spadającego poparcia dla SPD i wzrastającego poparcia da CDU-CSU (gwałtownie załamanego po aferze z finansowaniem partii z nieokreślonych, prawdopodobnie brudnych, środków, która pogrzebała karierę polityczną kanderza Helmuta Kohla) SPD odniosło sukces nad konkurentem i przedłużyło okres swojej władzy -znowu w koalicji z Sojuszem90/Zielonymi. Ostatnią liczącą się na scenie politycznej Niemiec partią jest PDS (ostatnio

4,3 % ęfosów o 0,8 % gorzej niż poprzednio).

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH