Środki zapobiegawcze - to takie środki przymusu, które mają na celu zapewnienie i zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania a wyjątkowo są stosowane w celu zapobiegnięcia popełnienia przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa Podstawą ogólną do zastosowania środków zapobiegawczych jest wykazanie przez dowody zebrane w sprawie dużego prawdopodobieństwa iż oskarżony popełnił przestępstwo.
Środki zapobiegawcze możemy podzielić na:
* środki izolacyjne - do których zaliczamy tylko tymczasowe aresztowanie
* środki nieizolacyjne - wszystkie pozostałe
organem uprawnionym do stosowania tymczasowego aresztowania jest tylko sąd, w stosunku do pozostałych w toku postępowania przygotowawczego uprawniony do nich jest prokurator a po wniesieniu aktu oskarżenia sąd.
Sąd rozpatnije też zażalenia na środki wydane
Tymczasowe aresztowanie polega na pozbawieniu wolności oskarżonego, przed prawomocny rozstrzygnięciem przedmiotu procesu karnego.
Zastosowanie tymczasowego aresztowania jest uzależnione od zaistnienia podstawy ogólnej podstawy szczególnej Podstawa ogólna jest:
wykazanie przez dowody zebrane w sprawie dużego prawdopodobieństwa iż oskarżony popełnił przestępstwo.
Podstawami szczególnymi:
1. zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywaiua się oskarżonego
2. zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do fałszywych zeznań
3. potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, może być uzasadniona grożącą mu karą;
a. oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi lat 8
b. sąd I instancji skazał oskarżonego na karę nie niższą niż 3 lata
4. istnienie obawy popełnienia przez oskarżonego przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, albo bezpieczeństwu powszechnemu.
Zastosowanie tymczasowego aresztowania wymaga zaistnienie łączne wystąpienie podstawy ogólnej i szczególnej. Pomimo wystąpienia tej koniunkcji nie można zastosować tymczasowego aresztowania gdy występuje przesłanka negatywna bezwzględne :
* przewiduje się orzeczeme kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania lub łagodniejszej
* przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nie dłuższą niż rok negatywnych przesłanek nie stosuje się gdy środek ten stosuje się z powodu ukrywania się, uporczywego niestawiennictwa lub w inny sposób utrudniania postępowania przesłanki negatywne względne - w przypadku ich wystąpienia ocena czy należy zastosować tymczasowe aresztowanie należy do sądu.
» Wystarczy inny środek zapobiegawczy