SNB13953

— zapobiega to zapomnieniu lub zniekształceniu treści planu ,

•m są one bogatsze, bardziej złożone i przewidziane do

szym okresie,    ywstmania v, ^

—    stanowi niezbędną płaszczyznę porozumiewania się i współdziała*

zatorów planu,    ‘^a

—    jest podstawą do wszelkich uzasadnionych uzupełnień i zmian, konu i oceny jego realizacji, a także wyprowadzania wniosków do opracowania planu następny okres.

Zapis ten może być sporządzony w dwojaki sposób. Pierwszy polega m sformułowaniu wyczerpującego treści planu, logicznego układu dostatecznie info,. matywnych zdań oznajmujących, dostarczających wyraźnych odpowiedzi napytania;

—    jakie przyjmuje się cele i założenia do osiągnięcia,

—    jakie są przewidywane działania do urzeczywistniania tych wartości,

—    jakie są przewidziane formy i sposoby tego działania,

■ —• kto i w jakim czasie będzie to robił.

Można go więc uznać za sposób użytecznie prosty, dostępny wszystkim myślą-cym i działającym w sposób celowy i zorganizowany podmiotom, dzięki któremu można żywo i bezpośrednio wyartykułować zamierzone przedsięwzięcia. Nie wymaga też wprowadzania wyraźnej kategoryzacji i uściślonego operowania nią.

Sposób drugi polega właśnie na względnie ścisłym skategoryzowaniu treści planu, odpowiednim zróżnicowaniu ich według wyróżnionych kategorii, nadaniu im sformalizowanej struktury, głównie z zastosowaniem „podziału pionowego”. Wszystko to razem znajduje swój zewnętrzny wyraz w ujęciu tych treści w szereg „rubryk”, lub inaczej, w określonym ich „wypełnianiu”. Polega to więc na nadaniu ,,z góry każdemu planowi jednolitego schematu, ze wszystkimi tego dodatnimi i ujemnymi skutkami. W tym też zawierają się swoiste problemy, wyrażające się w pytaniach o celowość i zasadność schematu, rodzaje i ilości wyróżnianych w nim kategorii — .rubryk itp.

Nie podejmując się tu pełnego ich wyjaśniania, można najkrócej powiedzieć, it

z grubsza znane są zalety i wady operowania schematami w ogóle. W pewnych granicach są one koniecznościami życiowymi, codziennością egzystencji, warunkiem normalnego, sprawnego funkcjonowania, po przekroczeniu których stają się zaprzeczeniem tych walorów, jako krępujące, uciążliwe, sztuczne, sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Odnosząc się do schematyzacji formalnej treści planu, należy taki jego kształt uznać za rzecz względną. Może być bowiem z pożytkiem stosowany przez tych, którzy potrafią nim bezbłędnie operować i wykorzystywać jego walory. Natomiast ci, którzy mają wyraźne trudności w poprawnej logicznie kategoryzacji i strukturyzacji treści planu, to jest trudności w wyróżnieniu odpowiednich kategorii, właściwym ich zdefiniowaniu oraz przyporządkowywaniu im stosownych treści, powinni raczej dokonać zapisu sposobem pierwszym ze wszystkimi jego wymogami. Spełnienie tych właśnie wymogów, a nie ujmowanie go w określone rubryki przesądza o poprawności zapisu.

, można wyróżnić kategorie treściowe w tworzonym planie pracy, czyli ¹ felementów strukturalnych składa się taki plan jako względnie wyczer-całość, kompletny układ koncepcyjno-informacyjny? Odpowiedź na to P^:' _nie „aśiręcza dziś większych trudności. Wskazuje na to przede wszystkim ^Tteika realizowania przyjętych celów, struktura działalności zorganizowanej, jnżseologia, a także praktyka planowania. Stąd też wynika przekonanie, że każdy Tin pracy opiekuńczo-wychowawczej powinien zawierać wyraźnie sformułowane: xlc i założenia, przewidywane zadania, środki realizacji, podmiot realizacji zadań j celów oraz czas realizacji zadań.

Niezbędność tych kategorii w planie pracy nie może budzić wątpliwości.

r Stanowią one równocześnie układ względnie pełny, kompletny. Natomiast niezbędne wydaje się bliższe określenie czterech pierwszych spośród nich — celem przypomnienia, uniknięcia ewentualnych nieporozumień, ułatwienia posługiwania się nimi w praktyce — to jest: celów, założeń, zadań i środków realizacji.

Nawiązując tu do sygnalizowanego wyżej, skategoryzowanego zapisu treści planu (drugi sposób zapisu), można te kategorie rozmieścić w układzie pionowym (ujęcie w rubryki), tworząc następujący, użyteczny praktycznie schemat:

1 Cele	Założenia	Zadania	Środki realizacji	Podmiot realizacji	Czas realizacji

Ryc. 34. Schemat zapisu planu pracy w układzie pionowym

Cel to „świadome lub podświadome w danej chwili antycypowane przyszłe stany rzeczy uważane za pożądane, do których zmierzamy w naszym działaniu”⁵, lub inaczej, cel to „postulowany stan rzeczy"⁶. Z obu tych, dosyć trafnych, określeń wynika, że cel jest swoistą kategorią wartości, to jest wartością:

—    wyobrażoną, antycypowaną, dotąd nie osiągniętą,

—    postulowaną, pożądaną przez nas,

—    dla osiągnięcia której podejmujemy odpowiednie działania.

Nie można przy tym zapominać, iż mamy tu do czynienia z dwoma różnymi rodzajami wartości: opieki i wychowania. Jedne i drugie powinny być podstawowymi składnikami, a równocześnie czynnikami wartości złożonych, ogólniejszych, wyższych łub ich wyodrębniającymi się etapami. Jako takie będą się ___■.

³ J Zieleniewski, Organizacja i zarządzanie. Warszawa 1969. s. 165.

• H. Muszyński, ideał i cele wychowania. Warszawa 1965. s. 18—24