107125

HIERARCHIA NORM PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

W zupełnie wyjątkowych sytuacjach, ze względu na treść norm, możemy mówić o ich wyższości hierarchicznej:

1.    Normy ius cogens - są to imperatywne normy prawa międzynarodowego, uznana za taką przez społeczność międzynarodową jako taką, od której dyspozycji nie można się uchylić.

Art. 53 konwencji o prawie traktatów: W rozumieniu niniejszej konwencji imperatywną normą powszedniego prawa międzynarodowego jest norma przyjęta i uznana przez międzynarodową społeczność państw jako całość za normę, od której żadne odstępstwo nie jest dozwolone i która może być zmieniona jedynie przez późniejszą normę postępowania prawa międzynarodowego o tym samym cłiarakterze”.

W chwili obecnej takich norm nie ma zbyt wiele - doktryna zgodnie wymienia jedynie: zakaz ludobójstwa, zakaz niewolnictwa i zakaz agresji.

2.    Zobowiązania wynikające z art. 103 KNZ: - zgodnie z Kartą, w razie sprzeczności pomiędzy obowiązkami członków Narodów Zjednoczonych, wynikających z niniejszej Karty, a ich obowiązkami wynikającymi z jakiegoś innego porozumienia międzynarodowego, pierwszeństwo będą miały ich obowiązki wynikające z Karty.

Sprawa Lockerbie (Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, 1998)

W 1988 roku doszło do zamachu na samolot linii PAN AM lecący z Paryża i Londynu do Nowego Jorku.

W wyniku podłożenia na pokładzie bomby, eksplodował amerykański samolot Boeing 747 (lot 103) lecący z Londynu do Nowego Jorku z 259 pasażerami na pokładzie. Wszyscy zginęli, a spadające szczątki samolotu zabiły także 11 mieszkańców miasteczka Lockerbie. W toku śledztwa ustalono, że bomba została podłożona w walizce nadanej na lotnisku w La Valetta (Malta) przez dwóch agentów libijskiego wywiadu. Libia odmówiła wydania Wielkiej Brytanii swoich obywateli, powołując się na Konwencję Montrealską z 1971 roku o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego, która w takich przypadkach przewiduje zasadę aut dedere aut iudicare - albo wydaj, albo osądź. Wielka Brytania i USA wniosły sprawę pod obrady Rady Bezpieczeństwa ONZ, domagając się wydania zamachowców, a gdy Libia odmówiła, doprowadziły do nałożenia przez ONZ sankcji gospodarczych na Libię (rezolucja 748/1992) i rozpoczęcia sporu przed MTS. W' orzeczeniu z 1998 roku MTS nie miał wątpliwości, że na Libii ciążył prawny obowiązek zachowania zgodnego z rezolucją RB, która, jako zobowiązanie wynikające z Karty NZ, miała pierwszeństwo przed konwencją montrealską. Ostatecznie w 1999 Muammar al-Kadafi wydał zgodę na ekstradycję zamachowców i w wyniku rozprawy przed sądem szkockim w holenderskiej bazie wojskowej USA Camp Zeist 31 stycznia 2001 jeden z zamachowców został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności (wyszedł z więzienia w 2009r. po 8 latach odbywania kary), natomiast drugiego uniewinniono. 16 sierpnia 2003 rząd libijski podpisał ugodę i wziął na siebie odpowiedzialność za zamach nad Lockerbie oraz zobowiązał się wypłacić rodzinie każdej z ofiar po 10 milionów dolarów, w efekcie czego sankcje ONZ zostały zniesione.